μανικωτό ζακέτο 974/12,β
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, πίσω όψη
Φέρμελη, πίσω όψη
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο μπροστινό άνοιγμα
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο μπροστινό άνοιγμα
Λεπτομέρεια διακόσμου στο γύρο του μανικιού
Λεπτομέρεια διακόσμου στο γύρο του μανικιού
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, πίσω όψη: επίμηκες λογχοειδές μοτίβο
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, πίσω όψη: επίμηκες λογχοειδές μοτίβο
Λεπτομέρεια διακόσμου, εξωτερικά επίρραπτο τσεπάκι.
Λεπτομέρεια διακόσμου, εξωτερικά επίρραπτο τσεπάκι.
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
974/12,β
Όνομα αντικειμένου
μανικωτό ζακέτο
Άλλο / Τοπικό όνομα
φέρμελη
Τυπολογία
φορεσιά με φουστανέλα
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Φέρμελη ή μεϊντάνι, ανδρικό, μανικωτό μπλε τσόχινο ζακέτο, εξάρτημα της φορεσιάς του φουστανελά που φορέθηκε αρχικά από τους αρματολούς, τους κλέφτες και του αγωνιστές του 1821, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως αυλική ενδυμασία και στη συνέχεια εξαπλώθηκε ως επίσημη (γιορτινή) ενδυμασία όλων των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών της χώρας. Η φέρμελη φοριέται μετά το γιλέκι (αμάνικο ζακέτο) και πριν το φερμεδογέδεκο ή φερμελωτό γιλέκι (αμάνικο ζακέτο με μεγάλα κουμπιά). Στη Νάουσα αποκαλείται πισλί και φοριέται από τους Γιανίτσαρους κατά το αποκριάτικο έθιμο "Γιανίτσαροι και Μπούλες". Αποτελείται από τα δύο μπροστινά φύλλα και το τραπεζιόσχημο φύλλο της πλάτης. Στα πλευρά, δύο τραπεζιόσχημα φύλλα δίνουν φάρδος στο ένδυμα. Φέρει κυκλική λαιμόκοψη, όρθιο γιακά και κατακόρυφο άνοιγμα
μπροστά. Στις ωμοπλάτες, κάθετα στον κορμό, είναι ραμμένα τα μανίκια, μήκους 66εκ. και φάρδους 15εκ, χωρίς ραφή στην εσωτερική πλευρά του ώμου, στη μασχάλη και κατά μήκος του βραχίονα εσωτερικά, εκτός από ορισμένο σημείο λίγο πιο κάτω από τον αγκώνα, όπου υπάρχει ένωση με γαϊτάνια. Τα μανίκια έχουν γλωσσωτές απολήξεις, εκτός από την κεντρική η οποία είναι τριγωνική. Στο τελείωμα κάθε μανικιού έχει αφαιρεθεί κομμάτι με ορθή γωνία και καμπύλη πλευρά. Στο δεξί πλευρό εξωτερικά επίρραπτο τσεπάκι. Το ζακέτο είναι φοδραρισμένο με μπεζ βαμβακερό ύφασμα εκτός από τα μανίκια και τις μόστρες, όπου είναι φοδραρισμένο με βιολετί μεταξοβάμβακο ύφασμα. Φέρει πλούσιο επίρραπτο κέντημα από μπλε μεταξωτά γαϊτάνια και κορδόνια, καμωμένο σύμφωνα με την τερζήδικη τεχνική. Ολόγυρα είναι γαρνιρισμένο με σειρές γαϊτάνι. Μάλιστα, στο γύρο του ζακέτου και στο κατακόρυφο μπροστινό άνοιγμα, καθώς τα γαϊτάνια συστρέφονται, σχηματίζουν πυκνό ζιγκ - ζαγκ, ενώ στο γύρο των μανικιών σπειρομαίανδρους. Επιπλέον, το γαρνίρισμα του φύλλου των μανικιών στη μασχάλη και στην εσωτερική πλευρά του βραχίονα γίνεται με θηλιές και ημικύκλια. Στα μπροστινά φύλλα, μετά τις ευθείες γραμμές ακολουθεί κοιλόκυρτο κλαδί με ανθικά σπειρώματα. Το μπροστινό άνοιγμα κλείνει με κουμπιά που βρίσκονται στη δεξιά πλευρά (και δε σώζονται) και εφαρμόζουν σε θηλιές της αριστερής. Πίσω από τις θηλιές, εσωτερικά επίρραπτη λωρίδα τσόχας. Στη βάση της πλάτης και στο γύρο του αυχένα, τριγωνικά σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα. Επιπλέον, οι ενώσεις των φύλλων διακοσμούνται με μπορντούρες από σπειρομαίανδρους. Στην πλευρά του μανικιού με την ορθή γωνία, τα γαϊτάνια σχηματίζουν ορθογώνιο τρίγωνο με καμπυλόσχημη υποτείνουσα, συμπληρωματικό προς το κομμάτι που έχει αφαιρεθεί από την άλλη πλευρά του φύλλου. Την υποτείνουσα της πρώτης πλευράς ακολουθούν θηλιές από κορδόνι, όπου εφαρμόζουν πλεχτά κουμπιά της δεύτερης πλευράς, διατεταγμένα κι αυτά καμπυλόσχημα (κάποια από τα οποία δε σώζονται). Το καπάκι των μανικιών είναι διακοσμημένο με σχηματοποιημένο φυτικό μοτίβο, αντίστοιχο του οποίου υπάρχει και στην άνω μπροστινή γωνία του φύλλου των μανικιών. Τέλος, την εξωτερική πλευρά του βραχίονα κοσμεί επίμηκες, λογχοειδές μοτίβο με κορυφή διακοσμημένη με γλωσσωτές απολήξεις, θηλιές και σπείρες. Ακολουθεί τριγωνικό ανθικό μοτίβο.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.400
Πλάτος
0.280
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Νάουσα
Ελλάδα | Πελοπόννησος
-
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα
-
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι μεταξωτό
κορδόνι μεταξωτό
κουμπί πλεχτό
μεταξοβάμβακο
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
άντρας
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
19ος αι.
Χρήστης
άντρας
Ηλικία
νέος
Κοινωνική ηλικία
ανύπαντρος
Περίοδος χρήσης
Απόκριες
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
19ος αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Νάουσα
Ελλάδα | Πελοπόννησος
-
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
20/4/1953
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λαδά-Μινώτου, Μ. κ.ά. 1993, Ελληνικές φορεσιές, Αθήνα, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Μπάιτσης, Τ. 2001, Γιανίτσαροι και Μπούλες της Νιάουστας, Θεσσαλονίκη, Όμιλος "Γενίτσαροι και Μπούλες".
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Αθήνα, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος - Καπόν.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα

Άλλα μέρη του Συνόλου