μανικωτός μπούστος 5687/5
Τζάκος Βοιωτίας, μπροστινή όψη
Τζάκος Βοιωτίας, μπροστινή όψη
Τζάκος Βοιωτίας, μπροστινή όψη
Τζάκος Βοιωτίας, μπροστινή όψη
Τζάκος Βοιωτίας, πίσω όψη
Τζάκος Βοιωτίας, πίσω όψη
Κέντημα πανωμάνικου, κεντρικό μοτίβο
Κέντημα πανωμάνικου, κεντρικό μοτίβο
Κέντημα πανωμάνικου, πλαϊνός διάκοσμος
Κέντημα πανωμάνικου, πλαϊνός διάκοσμος
Κέντημα κατωμάνικου, κεντρικό μοτίβο 
Κέντημα κατωμάνικου, κεντρικό μοτίβο 
Κέντημα κατωμάνικου, πλαϊνός διάκοσμος
Κέντημα κατωμάνικου, πλαϊνός διάκοσμος
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5687/5
Όνομα αντικειμένου
μανικωτός μπούστος
Άλλο / Τοπικό όνομα
τζάκος
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Κοντός, εφαρμοστός μπούστος, τζάκος, με στενά μανίκια που φθάνουν ως τον αγκώνα, τα πανωμάνικα, ενωμένα εδώ σταθερά με το δεύτερο ζευγάρι μανικιών, τα κατωμάνικα, φαρδύτερα από τα πρώτα. Ο τζάκος φοριόταν πάνω από το αμάνικο πουκάμισο. Είναι φτιαγμένος από μονόφυλλο λεπτό βαμβακερό ύφασμα, λευκού χρώματος. Έχει βαθύ και πλατύ κατακόρυφο άνοιγμα, τετραγωνισμένο στο τελείωμα της μίας πλευράς και στρογγυλεμένο στην άλλη που κλείνει χωρίς να κουμπώνει πέντε δάχτυλα πριν την άκρη του μπούστου. Το άνοιγμα στολίζεται με φυστικί σατέν κορδέλα που πλησιάζει ή και ξεπερνά τις πλαϊνές ραφές. Το τελείωμα της πλάτης είναι ρελιασμένο με το ίδιο τσίτι που φοδράρει τα κατωμάνικα, εμπριμέ με ροζ και θαλασσιά λουλούδια και στάχια σε λευκό φόντο. Στην ένωση των μανικιών με τον κορμό,
κάτω από τις μασχάλες, έχει τοποθετηθεί ρομβοειδές κομμάτι πανιού για άνεση στις κινήσεις. Τα δίφυλλα μανίκια είναι φορτωμένα με χρυσοκέντημα. Ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, το χρυσοκέντημα υποδηλώνει πλούτο και κοινωνική θέση. Στην εμφάνιση και στην τεχνική, μοιάζει με τα εκκλησιαστικά βυζαντινά κεντήματα (χρυσοκλαβαρικά) χωρίς να είναι τόσο λεπτοφτιαγμένο. Οι γυναίκες ή οι μαΐστρες που "έριχναν το χρυσάφι", τύλιγαν το λεπτό χρυσόνημα γύρω από χοντρή, κίτρινη μεταξωτή κλωστή, στριμμένη πολλές φορές, το μπρισίμι. Αποτέλεσμα είναι η ανάγλυφη όψη του χρυσοκεντήματος. Το κέντημα τονίζει μικρές λεπτομέρειες, το κέντρο των λουλουδιών, μικρά κλαδάκια και φύλλα, με χρωματιστές μεταξοκλωστές, ροζ, βυσσινί, πράσινες, μελί και φούξια. Την ένωση των μανικιών με τον ώμο, όπως και στην ένωση μεταξύ τους, καλύπτει χρυσή δαντελωτή τρέσα. Μικρές πούλιες προσθέτουν φως. Στο κέντρο του πανωμάνικου έχει τοποθετηθεί κυπελόσχημη γλάστρα με ψηλό κεντρικό λουλούδι, ενώ από τις εξωτερικές πλαϊνές της πλευρές φυτρώνει δίκλωνο κλαδί. Ο ψηλός του κλώνος ανοίγει σε δύο λουλούδια με πολλά φύλλα ανάμεσά τους. Ο δεύτερος, με λίγα φύλλα που και που, προχωρεί οριζόντια αγνοώντας την ένωση του δίφυλλου μανικιού. Χαμηλότερα, φυτρώνει από τη γλάστρα λουλούδι με κοντό μίσχο. Πλάι του, στενόμακρο απροσδιόριστο σχήμα με γλωσσωτές πλευρές, είναι κεντημένο σε απομίμηση πλεκτής ψάθας, όπως άλλωστε η γλάστρα και τα δύο φύλλα από πάνω της. Στα λουλούδια, αλλά και σε άλλα φύλλα, το χρυσοκέντημα σχηματίζει ζιγκ-ζαγκ αποδίδοντας τις πολλές σειρές από πέταλα. Στο κατωμάνικο, από κεντρικό, ανθρωπόσχημο δοχείο υψώνεται λουλούδι με μακρύ μίσχο. Δεξιά και αριστερά του, από ένα μεγάλο πουλί. Από τη μέση της γλάστρας φυτρώνουν συμμετρικά οριζόντια, κυματιστά κλαδιά. Από το πάνω μέρος τους βλασταίνουν φυλλοφόροι κλώνοι και τρία λουλούδια, τα δυο από τα οποία προβάλλουν συμμετρικά από κοινό μίσχο. Στη βάση της γλάστρας, δυο λουλούδια. Κάτω από το οριζόντιο κλαδί και ως το τέλος του κεντήματος, τρία ακαθόριστα σχήματα (φύλλα; δέντρα;) πατάνε πάνω στη λεπτή μπορντούρα. Στην απόληξη του μανικιού, συνθετική δαντέλα του μέτρου, το μανικέτι.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
ζωομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
πουλιά
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια, δέντρα
Ύψος
0.320
Πλάτος
0.490
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες, μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Βοιωτίας
-
Υλικά
βαμβάκι
μεταξοκλωστή
πούλιες
σατέν
συνθετικό
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
δαντέλα του μέτρου
κέντημα, πλακέ
υφαντό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Βοιωτίας
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
1/2/1968
Δημοσιεύσεις
Δημοσιεύσεις αντικειμένου
Ημερολόγιο ΛτΕ 2003: φωτ. 34
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα