μαντίλι κεφαλής 828

Πιέτες από τις Σπέτσες

Τμήμα της μπορντούρας και της μπιμπίλας (αριστερή πλευρά)

Τμήμα της μπορντούρας και της μπιμπίλας (δεξιά πλευρά)

Η γωνία του μαντιλιού

Πολύχρωμα φυτικά μοτίβα στον κάμπο του μαντιλιού

Ταυτότητα Αντικειμένου

Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)

828

Όνομα αντικειμένου

μαντίλι κεφαλής

Άλλο / Τοπικό όνομα

πιέτες ή τσεμπέρι

Τυπολογία

νησιωτικό, αστικό

Χρόνος κατασκευής

19ος αι.

Μέρος συνόλου

Όχι

Φυσική Περιγραφή

Περιγραφή

Πιέτες ή τσεμπέρι, μεγάλο τριγωνικό κεφαλομάντιλο από τις Σπέτσες. Έχει ζεστό, ανοιχτόχρωμο καφέ χρώμα που χρυσίζει από το μετάξι, και είναι φοδραρισμένο με καφετί βαμβακερό σατέν, το ντύμα. Έχει σχήμα ορθογώνιου ισοσκελούς τριγώνου, του οποίου οι ίσες πλευρές (μήκους 1,03μ. η καθεμία) διακοσμούνται με πολύχρωμη κεντητή μπορντούρα. Το τελείωμά τους στολίζει πολύχρωμη, λεπτή δαντέλα (μπιρμπίλια), φτιαγμένη με τη βελόνα στα χρώματα του κεντήματος. Από μικρά ή μεγαλύτερα μοτίβα εναλλάξ, κρέμονται ελεύθερα μονά ή τρίφυλλα κλαδάκια, στολισμένα με μικροσκοπικές, χρυσές πούλιες. Η δαντέλα γυρίζει πολύ λίγο στη γωνία και στολίζει μικρό τμήμα της μεγάλης πλευράς. Το κέντημα του μαντιλιού φτιαγμένο στο τελάρο με μεταξοκλωστές και χρυσόνημα και με χρυσές, μικροσκοπικές πούλιες είναι σπάνιας λεπτότητας και αισθητικής. Χρυσά, λεπτά κλαδάκια σε άτακτο

κυματισμό προσθέτουν κι άλλο φως στο λαμπερό μετάξι και με το "ουδέτερο" χρώμα τους αναδεικνύουν τα χρωματιστά λουλούδια και φύλλα. Συνδυάζονται καλαίσθητα το ανοιχτό μωβ με το βιολετί, το λιλά, το ανοιχτό πράσινο, το λαδί και με λίγο μαύρο. Στη γωνία έχει τοποθετηθεί μικρή, κομψή ανθοδέσμη. Ο κάμπος του μαντιλιού είναι διάσπαρτος με φυλλωτά κλαδάκια με διπλό ανθάκι. Η μπορντούρα (πλάτους 11εκ.), έχει στερεωθεί στο ντύμα με μικρές βελονιές. Στην ανάποδη της μεγάλης πλευράς υπάρχουν ίχνη στερεώματος από δύο κορδελάκια, τα καπίστρια. Οι πιέτες ή το τσεμπέρι αποτελούν χαρακτηριστικό τμήμα του κεφαλοκαλύμματος και οι γυναίκες Ύδρας και Σπετσών και της Ερμιονίδας ονόμαζονταν "τσεμπερούδες". Αφού τα μαλλιά γίνουν πλεξούδες και τοποθετηθεί το φακιόλι -τα μπουλέτσια από ξένα μαλλιά που δίνουν ύψος συνηθίζονταν μόνον από τις αρχόντισσες- μπαίνουν σε πιέτες κολλητά στη ρίζα των μαλλιών και δένονται κάτω από τις κοτσίδες τα καπίστρια ή ζωνίτσες, δυο κορδονάκια ραμμένα στο σημείο που το μαντίλι ακουμπά στους κροτάφους. Στη συνέχεια, οι γωνίες του μαντιλιού (τσέπια) σταυρώνονται χαλαρά κάτω από το σαγόνι, αφού το μαντίλι πτυχωθεί πρώτα (πιέτες) και στους κροτάφους. Τα τσέπια γυρίζουν πίσω και στερεώνονται στην κορυφή του κεφαλιού και προς τα πίσω. Οι πιέτες στολίζονταν με έξι καρφίτσες. Οι γιορτινές και νυφικές πιέτες είναι ολοκέντητες με χρυσά, πολύχρωμα ή μονόχρωμα κεντήματα.

Διαβάστε περισσότερα

Διάκοσμος & Μοτίβα

Διάκοσμος

φυτικός διάκοσμος

Μοτίβα / Θέματα διακόσμου

λουλούδια, κλαδιά, φύλλα

Ύψος

0.740

Μήκος

1.500

Κατασκευή

Κατασκευαστής / Δημιουργός

οι ίδιες οι γυναίκες

Χρόνος κατασκευής

19ος αι.

Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής

Αργοσαρωνικός (Σπέτσες)

Υλικά

μετάξι

μεταξοβάμβακο

μεταξοκλωστή

πούλιες

χρυσοκλωστή

Τεχνικές

δαντέλα με βελόνα

κέντημα, πλακέ

υφαντό

Χρήση

Χρήστης

γυναίκα

Κοινωνική ηλικία

νύφη

Χρόνος χρήσης

τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.

Χρήστης

γυναίκα

Κοινωνική ηλικία

παντρεμένη

Περίσταση χρήσης

γιορτινό

Χρόνος χρήσης

τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.

Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)

Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής

Αργοσαρωνικός (Σπέτσες)

Απόκτηση

Τρόπος απόκτησης

Άγνωστο

Τεκμηρίωση

Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας

Κορρέ-Ζωγράφου, Κ. 1991, Νεοελληνικός κεφαλόδεσμος, Αθήνα.

Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα