πουκάμισο 5273
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, πίσω όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, πίσω όψη
Κεντητός ποδόγυρος
Κεντητός ποδόγυρος
Λεπτομέρεια κεντητού ποδόγυρου με τις δυο κατακόρυφες στήλες
Λεπτομέρεια κεντητού ποδόγυρου με τις δυο κατακόρυφες στήλες
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5273
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
φούντι, φούντι με τα δεκαοκτώ γουργουλιά
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Αμάνικο πουκάμισο από βαμβακερό πανί του αργαλειού στο φυσικό του χρώμα. Έχει κατασκευαστεί από την ένωση δύο τμημάτων. Το επάνω τμήμα είναι από λεπτότερο ύφασμα, έχει βαθύ κατακόρυφο άνοιγμα με μία κουμπότρυπα κάτω από τη ρελιασμένη στρογγυλή του λαιμόκοψη. Το πλάτος της μονόφυλλης "μάνας" είναι 43,5εκ. στην πλάτη, ενώ μπροστά το πανί είναι κομμένο και ραμμένο κάτω από το άνοιγμα. Δύο πλαϊνές λόξες δεξιά και τρεις αριστερά φθάνουν και ξεπερνούν τη μασχάλη. Το κάτω τμήμα, η φούστα, έχει ύψος 0,89εκ. Η "μάνα" έχει πλάτος 46εκ. και το πρόσθετο φάρδος δίνουν δύο λόξες δεξιά και τρεις αριστερά. Ο ποδόγυρος, ρελιασμένος με μαύρο γαϊτάνι, είναι ολοκέντητος σε ύψος 26εκ. με χοντρές μεταξωτές κλωστές, βαμμένες με χημικά σε έντονα χρώματα: πορτοκαλί, κόκκινο, ζωηρό
πράσινο, κίτρινο, μωβ, ροζ, μπλε, βυσσινί και μαύρο. Δυο παράλληλες, οριζόντιες ταινίες ορίζουν την πλατιά κεντρική ζώνη της κεντημένης επιφάνειας που απολήγει σε οδοντωτές γλώσσες ή (κεφαλάκια ή δοντάκια). Το βάθος του κεντήματος είναι μαύρο όπως και λίγα περιγράμματα, ενώ σχεδόν όλα τα άλλα έχουν γίνει με γκρενά κλωστή. Λαμπερά δίχρωμα σχηματοποιημένα μοτίβα σε διάφορες παραλλαγές γεμίζουν τις γλώσσες και τις δύο στενές ταινίες. Κάτω, τέσσερα μικρά ορθογώνια συνδέονται χαλαρά μεταξύ τους. Επάνω, ζιγκ-ζαγκ με πεπλατυσμένες γωνίες περικλείουν πλουμιστά κεντίδια σε διάφορα σχήματα, ενώ οι γλώσσες γεμίζουν με τρίκλωνο λουλούδι. Στη μεγάλη ζώνη διακρίνονται δυο κατακόρυφες συνθέσεις που ξεχωρίζουν δύσκολα καθώς δεν περιβάλλονται από περιγράμματα. Στη μία, τρεις ανθρώπινες μορφές παρατάσσονται η μία κάτω από την άλλη. Η πρώτη είναι μικρότερη και ελεύθερη ενώ οι άλλες δύο έχουν ίδιο μέγεθος και περικλείονται σε συγκοινωνούντα δοχεία με σχήμα αντεστραμμένης γλάστρας. Η χαμηλότερη έχει δυο χερούλια του τύπου του κανθάρου. Λίγο πιο πέρα, μια άλλη στήλη ξεκινά με φτερωτή γυναικεία μορφή με χρωματικά τονισμένη την κοιλιά της που πατάει σε μικρό μαστραπά. Αρκετά, χαμηλότερα, στο όριο της μπορντούρας, δεύτερος μαστραπάς. Η υπόλοιπη κεντητή ζώνη γεμίζει με μικρά ορθογώνια σχήματα που αιωρούνται σαν πολύχρωμα "κομφετί". Το πουκάμισο παίρνει τ' όνομά του από τον πλούσια κεντημένο ποδόγυρό του, το φούντι. Τα κεντήματα ήταν "γραφτά", το σχέδιο δηλαδή αποτυπωνόταν πρώτα με μελάνι. Γουργουλιά λέγονται τα πολύχρωμα μετάξια που γέμιζαν τα σχέδια και το κόκκινο/γκρενά του περιγράμματος κρεμέζι. Οι γυναίκες φορούσαν την καλή τους φορεσιά ώσπου να κάνουν ένα με δύο παιδιά ή ως τα 35.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
άνθρωπος, λουλούδι, "μαστραπάς"
Ύψος
1.400
Πλάτος
1.040
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες, μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
ΒΑ Αττική (Κιούρκα, Κάλαμος κ.ά.)
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι μεταξωτό
μεταξοκλωστή
Τεχνικές
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά μονή
κέντημα, ρίζα
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
πρώτο μισό 20ού αι.
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
ΒΑ Αττική (Κιούρκα, Κάλαμος κ.ά.)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
25/4/1967
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Γουήλ-Μπαδιεριτάκη, Α. 1980, Το παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Αθήνα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα