πουκάμισο 7017/18
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη
Κέντημα και κεντητή ένωση μανικιού
Κέντημα και κεντητή ένωση μανικιού
Κέντημα ποδόγυρου, μπροστινή όψη
Κέντημα ποδόγυρου, μπροστινή όψη
Πλαϊνή ραφή, κεντητή ταινία και κύκλος από κορδόνι
Πλαϊνή ραφή, κεντητή ταινία και κύκλος από κορδόνι
Κέντημα γιακά και μπροστινού ανοίγματος 
Κέντημα γιακά και μπροστινού ανοίγματος 
Ανάποδη όψη κεντήματος ποδόγυρου
Ανάποδη όψη κεντήματος ποδόγυρου
Κεντηματάκι κάτω από την αριστερή μασχάλη
Κεντηματάκι κάτω από την αριστερή μασχάλη
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
7017/18
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
βιζάνο κουσούλι
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Βιζάνο κουσούλι, κεντημένο πουκάμισο δηλαδή, με ιδιότυπο κέντημα στον ποδόγυρο. Φτιαγμένο από μάλλινα νήματα με ανεβατή ψαθωτή βελονιά, σχηματίζει "κανονικά" από δύο μεγάλα τετράγωνα σε κάθε όψη που φαντάζουν σαν μικρά χαλιά. Η φορεσιά, που παίρνει τ' όνομά της από την Επισκοπή, συνηθιζόταν και σε άλλα δέκα περίπου μικρότερα χωριά Β.Α. της Νάουσας. Το πουκάμισο, από αργαλίσιο βαμβακερό πανί στο φυσικό του χρώμα, είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο μπρος-πίσω, τη "μάνα", πλάτους 39εκ. Δύο λόξες σε κάθε πλευρά προσθέτουν 51εκ. και 53εκ. στο φάρδος του ποδόγυρου. Οι λόξες ενώνονται στη μασχάλη με ίσια, δίφυλλα μανίκια. Το μεγάλο φύλλο τους έχει τριπλάσιο περίπου πλάτος από το μικρό, έτσι που η κεντητή ένωση στη μια τους ραφή να πέφτει στην μπροστινή μύτη
του φορεμένου μανικιού. Στη "μάνα" έχει κοπεί στρογγυλή λαιμόκοψη, με ραμμένο μικρό, όρθιο γιακαδάκι, και μπροστινό βαθύ, κατακόρυφο άνοιγμα (τώρα, 43εκ.). Το πουκάμισο, μαζί με το άνοιγμα, έχει κοντύνει ολόγυρα με οριζόντια πιέτα κατά (6εκ.). Επιπλέον, το πανί έχει μαζευτεί στις δυο πλευρές, 11-12εκ. κάτω από τη μασχάλη. Το γιακαδάκι και το άνοιγμα, όπως τα μανίκια και ο ποδόγυρος, είναι ρελιασμένα με κόκκινο κορδόνι στερεωμένο με κίτρινη κλωστή. Στα μανίκια όμως, η κλωστή είναι μαύρη. Αντί για τα συνηθισμένα μεγάλα τετράγωνα, η κεντήστρα έχει "σπάσει" ένα τετράγωνο στα δύο (15x28), μοιράζοντάς το στα άκρα της "μάνας" και στις δύο όψεις. Τα όρθια ορθογώνια, χωρίς κεντητή μπορντούρα στην επάνω τους πλευρά, γεμίζουν με κόκκινες κλωστές που περιορίζονται από μαύρα περιγράμματα και δημιουργούν σχήματα με ζικζακωτές κατακόρυφες πλευρές. Μέσα τους κρύβονται ρόμβοι και σταυρουδάκια. Κεντρικός, κατακόρυφος άξονας τονίζεται με ανοιχτοπράσινες και φούξια γυαλιστερές (φλος) κλωστές, δείχνοντας μικρό, χρυσό σταυρό. Με σταυρούς γεμίζει και η μπορντούρα του κεντήματος. Τα φύλλα της "μάνας" συνδέονται με τις λόξες με κεντητή ένωση, ενώ η ραφή ανάμεσα στις λόξες πλαισιώνεται από διπλό γαζί που ξεπερνά σε ύψος την κεντητή ένωση. Στενή κεντητή ταινία περιτρέχει όλο τον ποδόγυρο κάτω από τα κεντήματα, ενώ το κόκκινο κορδόνι σχηματίζει μικρό, επίρραπτο κύκλο πάνω στις πλαϊνές ραφές. Μεγάλα, σχηματικά λουλούδια με σταυρόσχημο κέντρο πάνω σε ταινία με ζιγκ-ζαγκ διακοσμούν τα μανίκια. Στο γιακαδάκι, μέσα σε μεγάλο κανελί ζιγκ-ζαγκ κεντιούνται χρυσαφένιοι σταυροί, ενώ μικρό ζιγκ-ζαγκ στολίζει τον γιακά στη βάση του. Διπλό κανελί γαζί συνοδεύει το μπροστινό άνοιγμα και διανθίζει τον χρυσαφένιο σταυρό που πλαισιώνει την αρχή του. Αριστερά, κάτω από τον γιακά, το κόκκινο κορδόνι σχηματίζει θηλιά.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια
Ύψος
1.410
Πλάτος
0.930
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Υλικά
βαμβάκι
κορδόνι βαμβακερό
μάλλινη κλωστή
φλος κλωστή
Τεχνικές
κέντημα, ανεβατή ψαθωτή
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
υφαντό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Παπαντωνίου Ιωάννα
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
8/6/1971
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Γουήλ-Μπαδιεριτάκη, Α. 1980, Το παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα