αμάνικο ζακέτο
3654/21
Πλάτη: φεγγάρια και οριζόντια μπορντούρα: κλειδιά, σαρακατσάνα
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
3654/21
Όνομα αντικειμένου
αμάνικο ζακέτο
Άλλο / Τοπικό όνομα
γιλέκι
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Γυναικείο γιλέκι που φοριέται πάνω από τον σαγιά στα χωριά του κύκλου της Καρδίτσας του νομού Τρικάλων. Το επίρραπτο κέντημά του με πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές, ουτράδες, που πότε τοποθετούνται ευθύγραμμα (ζέχια) ή άλλοτε σχηματίζουν γαϊτάνι (κοσανίτσα), ταιριάζει χρωματικά με την κεντητή λωρίδα του σαγιά. Στα χωριά της Καρδίτσας επικρατεί το πορτοκαλί, ενώ στα Μεγάλα Καλύβια τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκουρότερα, μαραγκά. Χαρακτηριστικό του γιλέκου είναι το μεγάλο του άνοιγμα στην τραχηλιά και στις μασχάλες και το μικρό του ύψος που σταματά πάνω από τη μέση. Είναι πάντα ρελιασμένο στα στριφώματα με ρούχο (τσόχα). Μέσα από τον ρούχο ράβονται σειρές ζέχια και ανάμεσά τους κεντιούνται τα διάφορα διακοσμητικά μοτίβα. Μονάχα ένα όρθιο, ορθογώνιο κομμάτι στο κέντρο της πλάτης μένει ακέντητο
για να φαίνονται οι μύτες, μια λεπτή δαντέλα που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες με μαραγκή κλωστή και με το βελονάκι. Το γιλέκι είναι ρελιασμένο με σκούρα βυσσινί τσόχα γαζωμένη με κόκκινη κλωστή εξωτερικά και με μαύρη εσωτερικά, και φοδραρισμένο στο χέρι με μπεζ βαμβακερό πανί. Καθώς το κέντημα έχει αφήσει ελάχιστα σημεία ακάλυπτα, μόλις διακρίνεται ότι είναι αυτό είναι επίρραπτο σε μαύρο βαμβακερό πανί. Είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο στην πλάτη που γυρίζει λίγο μπροστά κάτω από τις μασχάλες, ενώ τμήμα του καλύπτεται από τις πλαϊνές ενώσεις με τα μπροστινά φύλλα που απολήγουν σε μακριές, ορθογώνιες μύτες. Στο εσωτερικό τους είναι ραμμένες από δύο θηλυκές κόπιτσες. Τρίχρωμο γαϊτάνι, η κοσανίτσα, ορίζει τα περιγράμματα του κεντήματος που διακρίνεται σε τρία μέρη: αυτό της πλάτης από τους ώμους έως τις πλαϊνές ραφές, κι από ένα, συμμετρικό, στα δυο μπροστινά φύλλα. Στη λαιμόκοψη, ανάμεσα από τη βυσσινί τσόχα και το κέντημα, παρεμβάλλεται στενή λωρίδα μπλε ρούχου που παρακολουθεί την καμπύλη του λαιμού. Το πορτοκαλί χρώμα κυριαρχεί στις μεταξωτές ουτράδες και συμπληρώνεται από πράσινο, μπλε και βυσσινί. Στα μπροστινά φύλλα προβάλλει κυκλικό σχήμα, το φεγγάρι, με σειρές από ομόκεντρους κύκλους από τους οποίους ο μικρότερος είναι φτιαγμένος με ασπροκόκκινη κοσανίτσα. Από την ίδια κοσανίτσα είναι ο κατακόρυφος και ο λοξός σταυρός που εξακτινώνονται από το κέντρο του αγγίζοντας την περιφέρεια του φεγγαριού. Το γεγονός ότι το φεγγάρι (ή στρογγυλό) κεντιέται στις καραγκούνικες ποδιές μόνο για τις νέες και τις νύφες και ποτέ για μεγάλες γυναίκες, δημιουργεί την εντύπωση ότι ίσως πρόκειται για "γονιμικό σύμβολο". Πάνω και κάτω από το φεγγάρι και μετά από σπείρα, διακόσμηση με κλάρα. Στην πλάτη, οι σταυροί στα φεγγάρια είναι φτιαγμένη με χρυσόνημα, αλλά στο αριστερό δεν είναι απολύτως συμμετρικοί. Ανάμεσά τους, ταινιόσχημο μοτίβο με κλειδιά και, από κάτω, στην οριζόντια μπορντούρα, σαρακατσάνα. Κλειδιά στολίζουν και τις κατακόρυφες πλευρές του γιλεκιού, ενώ κάτω από τη λαιμόκοψη έχει κεντηθεί κλάρα. Στο εσωτερικό περίγραμμα του ορθογώνιου τμήματος, που δεσπόζει στο κέντρο της πλάτης, πάνω σε μάυρο φόντο προβάλλουν έντονα μυτάκια ή ντουγαδάκια. Παραμέσα, λεπτή, γκρίζα δαντέλα του μέτρου, οριοθετεί μικρότερο ορθογώνιο που καλύπτεται από γκριζαρισμένο βαμβακερό πανί με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά. Στο κέντρο του πανιού, κατακόρυφη μαύρη δαντελωτή τρέσα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
φεγγάρι, μυτάκια, κλάρα, κλειδιά, σαρακατσάνα (;)
Ύψος
0.340
Πλάτος
0.380
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Υλικά
βαμβάκι
κόπιτσες
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές
τρέσα
τσόχα
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
κέντημα επίρραπτο,
τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
20/11/1963
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα