αμάνικο ζακέτο
5230/19
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5230/19
Όνομα αντικειμένου
αμάνικο ζακέτο
Άλλο / Τοπικό όνομα
γιλέκι
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Γυναικείο γιλέκι που φοριέται πάνω από τον σαγιά στα χωριά του κύκλου της Καρδίτσας του νομού Τρικάλων. Το επίρραπτο κέντημά του με πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές, ουτράδες, που πότε τοποθετούνται ευθύγραμμα (ζέχια) ή άλλοτε σχηματίζουν γαϊτάνι (κοσανίτσα), ταιριάζει χρωματικά με την κεντητή λωρίδα του σαγιά. Στα χωριά της Καρδίτσας επικρατεί το πορτοκαλί, ενώ στα Μεγάλα Καλύβια τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκουρότερα, μαραγκά. Χαρακτηριστικό του γιλέκου είναι το μεγάλο του άνοιγμα στην τραχηλιά και στις μασχάλες και το μικρό του ύψος που σταματά πάνω από τη μέση. Είναι πάντα ρελιασμένο στα στριφώματα με ρούχο (τσόχα). Μέσα από τον ρούχο ράβονται σειρές ζέχια και ανάμεσά τους κεντιούνται τα διάφορα διακοσμητικά μοτίβα. Μονάχα ένα όρθιο, ορθογώνιο κομμάτι στο κέντρο της πλάτης μένει ακέντητο
για να φαίνονται οι μύτες, μια λεπτή δαντέλα που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες με μαραγκή κλωστή και με το βελονάκι. Το γιλέκι είναι ρελιασμένο με σκούρα βυσσινί τσόχα και φοδραρισμένο με υπόλευκο βαμβακερό πανί. Είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο στην πλάτη και δύο μπροστινά φύλλα που απολήγουν σε μακριές, ορθογώνιες μύτες. Στο εσωτερικό της δεξιάς, είναι στερεωμένες δύο θηλυκές κόπιτσες. Τρίχρωμο γαϊτάνι, η κοσανίτσα, ορίζει τα περιγράμματα του κεντήματος που διακρίνεται σε τρία μέρη: αυτό της πλάτης από τους ώμους έως τις πλαϊνές ραφές, κι από ένα, συμμετρικό, στα δυο μπροστινά φύλλα. Στη λαιμόκοψη, ανάμεσα από τη βυσσινί τσόχα και το κέντημα, παρεμβάλλεται στενή λωρίδα πράσινου ρούχου που παρακολουθεί την καμπύλη του λαιμού. Το πορτοκαλί χρώμα κυριαρχεί στις μεταξωτές ουτράδες και συμπληρώνεται από πράσινο, μπλε και βυσσινί. Στα μπροστινά φύλλα προβάλλει κυκλικό σχήμα, το φεγγάρι, που περιέχει σταυρό με δακρυόσχημες κεραίες. Αργυρόνημα απομονώνει τον σταυρό και σχηματίζει στο κέντρο του λεπτό σταυρουδάκι με κεραίες που απολήγουν σε μικρές σπείρες. Οι σταυροί και στις δύο πλευρές είναι απόλυτα συμμετρικοί. Ανάμεσα στα φεγγάρια και τις πλαϊνές ραφές, το κέντημα σχηματίζει τρία τρίγωνα σε ελλιπή σταυροειδή διάταξη, εντύπωση που ενισχύει και ο σταυρός με τρεις μόνο κεραίες που αυτή τη φορά γίνεται με ασπροκόκκινη κοσανίτσα. Το γεγονός ότι το φεγγάρι (ή στρογγυλό) κεντιέται στις καραγκούνικες ποδιές μόνο για τις νέες και τις νύφες και ποτέ για μεγάλες γυναίκες, δημιουργεί την εντύπωση ότι ίσως πρόκειται για "γονιμικό σύμβολο". Τον υπόλοιπο χώρο των μπροστινών φύλλων καταλαμβάνει το μοτίβο του κλειδιού. Δύο όμοια φεγγάρια, ελαφρά μικρότερα και με σταυρούς τονισμένους με αργυρόνημα, στολίζουν και την πίσω όψη. Την οριζόντια χαμηλή μπορντούρα διατρέχει το μοτίβο της κλάρας ενώ παντού αλλού επικρατούν τα κλειδιά. Μόνο το περίγραμμα του ορθογώνιου σχήματος στο κέντρο της πλάτης σχηματίζεται με τις κλειδωνές. Πράσινο βελούδο προσφέρει την επιφάνειά του στο αργυρόνημα για να του τονίσει το περίγραμμα με ζιγκ-ζαγκ και θηλιές (κύκλα με ένα ματάκι). Στη συνέχεια, σε χρευτικό σχεδιασμό, θα σχηματίσει δυο κατακόρυφα, ανοιχτά καρδιόσχημα μοτίβα, όρθιο και αντεστραμμένο, που η ένωσή τους εγγράφεται σε αντικριστούς ρόμβους.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
κλειδιά, κλάρα, κλειδωνές
Ύψος
0.325
Πλάτος
0.440
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Υλικά
αργυρόνημα
βαμβάκι
βελούδο
καναβάτσο
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές
τσόχα
Τεχνικές
ασημοκέντημα
κέντημα επίρραπτο,
τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
14-16/3/1967
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα