αμάνικος επενδύτης 2936/11
Σαγιάς, μπροστινή όψη
Σαγιάς, μπροστινή όψη
Σαγιάς, μπροστινή όψη
Σαγιάς, μπροστινή όψη
Σαγιάς, πίσω όψη
Σαγιάς, πίσω όψη
Σαγιάς, βαθράκι και λαγκιόλια
Σαγιάς, βαθράκι και λαγκιόλια
Εσωτερικό ποδόγυρου: "τσίμπημα" ραφής στα λαγκιόλια
Εσωτερικό ποδόγυρου: "τσίμπημα" ραφής στα λαγκιόλια
Κεντητή λωρίδα ποδόγυρου, λεπτομέρεια 
Κεντητή λωρίδα ποδόγυρου, λεπτομέρεια 
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
2936/11
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
χαρτζωτός
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σαγιάς, φτιαγμένος από ένα είδος πικέ, βαμβακερό πανί του εμπορίου με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά. Είναι βαμμένος με λουλάκι (γαλαζούρα) από τις γυναίκες και σιδερωμένος με κάποιο βαρύ αντικείμενο που φτιάχνει στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Είναι φτιαγμένος από ένα κομμάτι υφάσματος στο πίσω μέρος, τη "μάνα", που σταματάει στη λαιμόκοψη. Μικρό ορθογώνιο κομμάτι πανιού κάτω από το άνοιγμα των χεριών, το βαθράκι, ενώνει το πίσω με το μπροστινό φύλλο και συγκρατεί τα πέντε λαγκιόλια της κάθε πλευράς. Ανάμεσα στο στενό μπροστινό φύλλο και το άνοιγμα, μεσολαβεί λοξό κομμάτι πανιού, το μπροστάρι, που σταματάει στην στρογγυλή λαιμόκοψη αφήνοντας το μπροστινό φύλλο να ανέβει πάνω από το άνοιγμα των χεριών για να ενωθεί με την πλάτη. Η πλάτη ως τη
μέση και τα βαθράκια είναι ντυμένα με χοντρό βαμβακερό πανί, ενώ λεπτότερο πανί ντύνει μπροστινό φύλλο και μπροστάρι ως κάτω από το στήθος. Ένα τρίτο, ανοιχτό γκρί πανί επενδύει με λωρίδες τον ποδόγυρο και το υπόλοιπο μπροστινό άνοιγμα. Στο πίσω φύλλο, εσωτερικά, κάτω από τη μέση είναι στερεωμένη βαμβακερή κορδέλα του μέτρου, διπλωμένη στα δύο. Οι δύο κατακόρυφες ραφές τόσο του μπροστινού όσο και του πίσω φύλλου αλλά και η μικρή οριζόντια ραφή στα βαθράκια συνοδεύονται από διπλό, παράλληλο, γαϊτάνι, φτιαγμένο από πράσινες μάλλινες κλωστές (σκούλο). Ιδιαίτερα τονίζονται οι ραφές της πίσω "μάνας", ενώ οι υπόλοιπες πλαισιώνονται από λεπτό κορδόνι φτιαγμένο από στριμμένες κλωστές. Εικοσιτρία εκατοστά πάνω από τον ποδόγυρο, μαύρη οριζόντια, δαντελωτή τρέσα, η πανωλόρδα, που παλιά έπλεκαν οι γυναίκες με το βελονάκι, τρέχει παράλληλα προς την κεντητή ταινία του ποδόγυρου, που έχει εσωτερική επένδυση και είναι στερεωμένη μόνο στην επάνω της πλευρά. Το κέντημα του σαγιά με μεταξωτά χάρτζια ή ζέχια, που του δίνουν και το όνομα χαρτζωτός, παραπέμπει στην περιοχή Καρδίτσας-Τρικάλων όπου και κυριαρχεί το πορτοκαλί χρώμα. Ο καρδιτσιώτικος σαγιάς όμως, είναι συνήθως λευκός χωρίς να λείπουν και οι εξαιρέσεις. Στα Τρίκαλα πάλι, ο εσωτερικός σαγιάς, ο χαμπλουσαγιάς, είναι όμοιος με τον εξωτερικό, απλά είναι κατά 10εκ. κοντύτερος. Εδώ έχουμε ένα σαγιά από το νυφιάτικο, καλό ύφασμα, με προσεγμένη διακόσμηση στις ραφές, με πλούσια λαγκιόλια και με μια κεντητή λωρίδα χαρτζωτού νυφικού σαγιά στον ποδόγυρο που, συνήθως, ταίριαζε με το κέντημα του γιλέκου. Ο κεντημένος ποδόγυρος (εδώ 10εκ.) στον νυφικό σαγιά γίνεται με ξεχωριστή λωρίδα που προσθέτει ο ράφτης και που αποτελείται από δύο λωρίδες, την κάτω στενότερη, που ράβονται μαζί η μια πιο πάνω από την άλλη. Κάθε μια τους έχει τσόχα στο τελείωμα, η χαμηλότερη πράσινη, η επάνω βυσσινί. Πάνω από την βυσσινί τσόχα, τρίχρωμη κοσανίτσα. Στην κάτω λωρίδα, πάνω από χρυσά σειρήτια, τρέχει σειρά από χρυσά μυτάκια ή ντουγαδάκια σε μαύρο φόντο. Στην επάνω λωρίδα επικρατεί το πορτοκαλί χρώμα, τόσο στα ντουγαδάκια όσο και στο κύριο διακοσμητικό μοτίβο, την κλάρα. Εκεί το πορτοκαλί συνδυάζεται σταθερά με το γκρενά που, με τη σειρά του, παίζει εναλλάξ πότε με το πράσινο και πότε με το μπλε. Στο επάνω τελείωμα του κεντήματος, μπλε δαντελωτή τρέσα του μέτρου. Στον ποδόγυρο, οι τέσσερις ραφές στα λαγκιόλια έχουν "τσιμπηθεί" εσωτερικά ώστε οι πιέτες να πετάνε προς τα έξω.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
μυτάκια, κλάρα
Ύψος
0.980
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, βλάχοι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θεσσαλία | Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα | Θεσσαλία | Τρικάλων
Τρίκαλα
Υλικά
βαμβάκι
καναβάτσο
κορδέλα βαμβακερή
μάλλινη κλωστή
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές
τρέσα
τσόχα
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
βαφή, λουλάκιασμα
επίρραπτη
κέντημα επίρραπτο, τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θεσσαλία | Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα | Θεσσαλία | Τρικάλων
Τρίκαλα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Παπαντωνίου Ιωάννα
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
5/1/1962
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Πολίτου, Ξ. 1997, "Οι Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Ρωμαίου-Καρασταμάτη, Ε. 1980, Η ποδιά της Καραγκούνας, Αθήνα, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Τσαγγαλάς, Κ. 1982, Η γυναικεία καραγκούνικη ενδυμασία σε μια θεσσαλική κοινότητα. Κατασκευή και λειτουργία, Γιάννενα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα