αμάνικος επενδύτης
4289/22
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
4289/22
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
χαρτζωτός
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σαγιάς από χοντρό, βαμβακερό πανί, βαμμένος με λουλάκι (γαλαζούρα) από τις γυναίκες, και σιδερωμένος με κάποιο βαρύ αντικείμενο που φτιάχνει στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Είναι φτιαγμένος από ένα κομμάτι υφάσματος στο πίσω μέρος, τη "μάνα", που φθάνει ως τη λαιμόκοψη. Κάτω από το άνοιγμα των χεριών έχει τοποθετηθεί ένα στενόμακρο κομμάτι πανιού, το βαθράκι, που ενώνει το πίσω με το μπροστινό φύλλο και συγκρατεί τα πέντε λαγκιόλια σε κάθε πλευρά. Ανάμεσα στο ιδιαίτερα στενό μπροστινό φύλλο και το άνοιγμα, μεσολαβεί τριγωνικό σχεδόν φύλλο, το μπροστάρι. Η ραφή που συνδέει το μπροστινό φύλλο με το πλαϊνό του λαγκιόλι συνοδεύεται από στριμμένη, μαύρη μάλλινη κλωστή (σκούλο). Όλες οι άλλες κατακόρυφες ραφές βρίσκονται ανάμεσα σε δύο τέτοιες κλωστές. Το πάνω μέρος του
κορμού ως περίπου το στήθος είναι φοδραρισμένο με λεπτότερο βαμβακερό πανί, στερεωμένο χαμηλά μόνο στο μπροστάρι. Λωρίδες από το ίδιο πανί ντύνουν το άνοιγμα και τον ποδόγυρο. Εσωτερικά στο φύλλο της πλάτης, κάτω από τη μέση, έχει στερεωθεί λευκή κορδέλα του μέτρου, διπλωμένη κατά μήκος. Το κέντημα του σαγιά, με τα μεταξωτά χάρτζια και ζέχια, που του δίνουν και το όνομα χαρτζωτός, παραπέμπει στην περιοχή Καρδίτσας-Τρικάλων. Ο καρδιτσιώτικος σαγιάς όμως, είναι συνήθως λευκός χωρίς να λείπουν και οι εξαιρέσεις. Άλλωστε στα χάρτζια του επικρατεί το πορτοκαλί χρώμα. Εδώ έχουμε ένα σαγιά φτιαγμένο από καθημερινό λουλακιασμένο ύφασμα και πλούσια διακοσμημένο με μακριά κεντητή λωρίδα από χαρτζωτό νυφικό σαγιά. Επιπλέον, η λωρίδα που στολίζει όχι μόνον τον ποδόγυρο αλλά και όλο το μπροστινό άνοιγμα γυρίζοντας πίσω στον λαιμό, πέρα από την διακόσμηση του ανοίγματος των χεριών, δεν συνδυάζεται με γιλέκο που φοριέται στην περιοχή Καρδίτσας-Τρικάλων. Η κεντητή λωρίδα, με γκρενά τσόχα στο τελείωμά της, αρχίζει με τρίχρωμο γαϊτάνι (κοσανίτσα) και έχει ως κύριο διάκοσμητικό θέμα την σαρακατσάνα. Σε μαύρο φόντο, επικρατεί το κίτρινο χρώμα που συνδυάζεται πότε με γκρενά πότε με μπλε, πότε με πράσινο ή λευκό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η προέκταση της λωρίδας γύρω από τη λαιμόκοψη και το άνοιγμα των χεριών. Δυο γκρενά τσόχινες λωρίδες στολισμένες με κοσανίτσες παρακολουθούν την καμπύλη της λαιμόκοψης, η μία χαμηλότερα από τον αυχένα. Ανάμεσά τους έχουν τοποθετηθεί μικρές, κατακόρυφες μαύρες κορδέλες σε μικρή απόσταση η μια από την άλλη. Αντίστοιχες κορδέλες, μικρότερες και τοποθετημένες οριζόντια ενώνουν την μπροστινή λωρίδα με τον διάκοσμο στο άνοιγμα των χεριών: κοσανίτσες, χάρτζια και μικρό ζιγκ-ζαγκ (διαφορετικό στα δύο χέρια), πάνω σε μαύρη τσόχα. Ίχνη από κλωστές μαρτυρούν ότι ο διάκοσμος κάλυπτε και το άνοιγμα των χεριών στην πλάτη. Τέλος, 30εκ. από τον ποδόγυρο, αντί για 20εκ. που είναι το συνηθισμένο, έχει στερεωθεί στενή μαύρη δαντέλα, η πανωλόρδα, που παλιά έπλεκαν οι γυναίκες με το βελονάκι.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σαρακατσάνα
Ύψος
1.100
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, βλάχοι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Υλικά
βαμβάκι
κορδέλα
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές
τρέσα
τσόχα
Τεχνικές
βαφή,
λουλάκιασμα
επίρραπτη
κέντημα επίρραπτο,
τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
18/5/1965
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα