αμάνικος επενδύτης 5602/15
Αμάνικος, σαγιακένιος επενδύτης. Κουτσουμάνικος ντουλαμάς ή τσιπούν.
Αμάνικος, σαγιακένιος επενδύτης. Κουτσουμάνικος ντουλαμάς ή τσιπούν.
Αμάνικος, σαγιακένιος επενδύτης. Κουτσουμάνικος ντουλαμάς ή τσιπούν.
Αμάνικος, σαγιακένιος επενδύτης. Κουτσουμάνικος ντουλαμάς ή τσιπούν.
Αμάνικος επενδύτης, πίσω όψη
Αμάνικος επενδύτης, πίσω όψη
Λεπτομέρεια επίρραπτου διακόσμου στο στέρνο
Λεπτομέρεια επίρραπτου διακόσμου στο στέρνο
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλαϊνή πιέτα
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλαϊνή πιέτα
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο. Στο κάτω τμήμα επίρραπτα σειρήτια και από πάνω τα κεντητά λουλουδάκια.
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο. Στο κάτω τμήμα επίρραπτα σειρήτια και από πάνω τα κεντητά λουλουδάκια.
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5602/15
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
κουτσουμάνικος ντουλαμάς ή τσιπούν (;)
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Αμάνικος επενδύτης από μαύρο, αδίμτο (δίμιτο) σαϊάκ (μαλλί της νεροτριβής). Πρώτα υφαινόταν στον αργαλειό, ύστερα γινόταν το ντουλάπιασμα και τέλος η βαφή και η διακόσμηση. Πιθανόν να αποτελεί εξάρτημα του γυναικείου ενδυματολογικού συνόλου του Ζαλουφιού ή και του Φυλακτού Έβρου (όπου εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες από το Γιαούπ της Ανατολικής Θράκης), καθώς η παραδοσιακή γυναικεία ενδυμασία του Φυλακτού ανήκει στην ενδυματολογική ομάδα του Ζαλουφιού με διαφοροποιήσεις όμως στον τρόπο διακόσμησης. Ο επενδύτης, που ονομάζεται τσιπούνι στο Ζαλούφι (και φορέθηκε ευρέως μετά το 1910) και κουτσομάνικος ντουλαμάς στο Φυλακτό, αποτελείται από ένα μονοκόμματο φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, χωρίς ραφή στους ώμους, και από ένα δίφυλλο λοξό τμήμα σε κάθε πλάι, από τη μέση και κάτω, που δίνει φάρδος στο ένδυμα. Επιπλέον,
πρόσθετο, μικρό, τριγωνικό κομμάτι βρίσκεται σε κάθε άνοιγμα χεριών. Τέλος, μπροστά υπάρχουν δύο επίσης τριγωνικά κομμάτια, που αυτή τη φορά έχουν ύψος ίσο με αυτό του ενδύματος. Το σχεδόν κατακόρυφο άνοιγμα στο ύψος του στέρνου είναι ρελιασμένο με μαύρο συνθετικό ύφασμα, ενώ η κυκλική λαιμόκοψη με λωρίδα από καφέ βαμβακερό, δίμιτο ύφασμα. Το άνοιγμα των χεριών είναι γαρνιρισμένο με μάλλινο, κόκκινο γκαϊτάνι. Η πιέτα που σχηματίζεται από τα πλαϊνά λοξά φύλλα είναι διακοσμημένη στην ακμή της με πράσινο γκαϊτάνι που ανά τακτά διαστήματα συστρέφεται σχηματίζοντας θηλιές και με ροζ σειρήτι του εμπορίου. Οι ενώσεις των λοξών με το πίσω ίσιο φύλλο, από τη μέση και κάτω, είναι διακοσμημένες με κίτρινο και κόκκινο μάλλινο γκαϊτάνι, από τα οποία, το κόκκινο καταλήγει σε μικρή σπείρα (σαλιγκάρι στο Ζαλούφι). Εσωτερικά από τις σπείρες, από ένα μεταξωτό λουλουδάκι, κεντημένο με πλακέ βελονιά, με πράσινο μίσχο και φύλλα, κόκκινα πέταλα και κίτρινο κέντρο (παραπέμπουν στα ντάλε του ζαλουφιώτικου φουστανιού). Το στέρνο είναι διακοσμημένο με επίρραπτα δαντελωτά σειρήτια, καμωμένα με το βελονάκι. Το εσωτερικό είναι στενό, καμωμένο με λευκή μεταξωτή κλωστή· ακολουθεί το μπροστινό άνοιγμα και καταλήγει σε οξεία γωνία, διακοσμημένη με πράσινη και κόκκινη μεταξωτή κλωστή στις άκρες της γωνίας. Το εξωτερικό, που ακολουθεί την ένωση του λοξού με το ίσιο φύλλο, έχει την ίδια διάταξη. Αυτή τη φορά όμως είναι καμωμένο από βερικοκί μεταξωτή κλωστή στον κορμό και από γαλάζια για τα ημικύκλια που δημιουργούνται εκατέρωθεν αυτού. Ανάμεσα στο μαύρο ρέλιασμα και το λευκό σειρήτι υπάρχει μια σειρά κέντημα από κίτρινη μεταξωτή κλωστή. Ο γύρος του επενδύτη είναι ρελιασμένος και αυτός με μαύρο συνθετικό ύφασμα, εκτός από τα μπροστινά, λοξά φύλλα. Πάνω από αυτό, επίρραπτο κίτρινο σειρήτι του εμπορίου και στο τελείωμά του μια πορτοκαλί κεντητή ευθεία. Ακολουθούν δύο σειρήτια όπως αυτά του στέρνου, πρώτα το λευκό και ύστερα το δίχρωμο. Το τελευταίο σταματά στα πρώτα από τα δύο λοξά φύλλα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλουδάκια
Ύψος
0.960
Πλάτος
0.330
Κατασκευή
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
-
Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Φυλακτό
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι μάλλινο
μεταξοκλωστή
σαγιάκι
σειρήτι
συνθετικό
Τεχνικές
δαντέλα με βελονάκι
επίρραπτη
κέντημα, πλακέ
υφαντό, δίμιτο
υφαντό, νεροτριβή, ντουλάπια
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
πρόσφυγες
Χρήστης
γυναίκα
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
-
Ανατολική Θράκη (Μέγα Ζαλούφι)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Φυλακτό
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
25/10/1967
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 1989, "Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά από το Μέγα Ζαλούφι", Εθνογραφικά 7: 67-95, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 1975, "Φορεσιές της Θράκης", Μακεδονική Ζωή 104: 26-32.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα