αμάνικος επενδύτης 5816/9
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, μπροστινή όψη 
Γρίζα, πίσω όψη 
Γρίζα, πίσω όψη 
Κέντημα κάτω από το δεξί χέρι
Κέντημα κάτω από το δεξί χέρι
Κέντημα κάτω από το αριστερό χέρι
Κέντημα κάτω από το αριστερό χέρι
Κέντημα πλάτης
Κέντημα πλάτης
Κέντημα μπροστινής γωνίας
Κέντημα μπροστινής γωνίας
Κεντημένες άκρες μπορντούρας ανοίγματος
Κεντημένες άκρες μπορντούρας ανοίγματος
Κέντημα μπορντούρας βάσης
Κέντημα μπορντούρας βάσης
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5816/9
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
γρίζα, γρίζο, ρούχο
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Γρίζα, ο νυφιάτικος και γιορτινός αμάνικος επενδύτης που απαντά αποκλειστικά στα Μεσόγεια και το Μενίδι. Παρά το ότι η γρίζα χαρακτηρίζεται από την κόκκινη μπορντούρα της, την πορφύρα, ενδέχεται όμως να έχει και μπορντούρα σε χρώμα σκούρο βυσσινί, καφέ ή μαύρο. Καθώς το κέντημα στα πουκάμισα άρχισε να ψηλώνει, τα γρίζα άρχισαν να κονταίνουν και, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, έφταναν μόνο ως την αρχή των μηρών. Λίγο πριν το τέλος του ίδιου αιώνα, τα διπλά γρίζα εξέλιπαν και αντικαταστάθηκαν από μονές γρίζες. Το χρυσοκέντημα, και εδώ όπως και στα άλλα τμήματα της φορεσιάς, εμφανίζεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι φτιαγμένη από λευκό, μάλλινο αγοραστό ύφασμα και φοδραρισμένη με λευκό σαγιάκι, το σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο
ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στη νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και σφιχτό. Όλα της τα ανοίγματα στολίζονται με ωραίο καφετί βελούδο που στη βάση της φθάνει τα 14εκ. Με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά, από πάνω ως κάτω, αποτελείται από ένα φύλλο στην πλάτη, από ένα φύλλο δεξιά κι αριστερά μπροστά, και δυο πλαϊνές, κοντές λόξες που συμπληρώνονται με βελούδινο κομμάτι υφάσματος το οποίο στη συνέχεια σχηματίζει στην πλάτη την μπορντούρα για το άνοιγμα του χεριού. Πράσινο βαμβακερό σατέν φοδράρει όλα τα ανοίγματα και ρελιάζει τη λαιμόκοψη πίσω από τη ραφή των ώμων. Αριστερά, εσωτερική επίρραπτη τσέπη από κοραλί μεταξωτό ύφασμα. Το άνοιγμα των χεριών μπροστά στολίζει στενή λωρίδα βελούδου, παράλληλη και πολύ κοντά με την βελούδινη μπορντούρα του ανοίγματος, κοντύτερη κατά 6εκ. από την μπορντούρα της βάσης, από την οποία και αποχωρίζεται στα τελευταία της 4εκ. Στο κομμάτι του βελούδου που είναι πάνω από τη λόξα και κάτω από το άνοιγμα του χεριού διαγράφονται τρεις οριζόντιες σειρές από ζιγκ-ζαγκ και πούλιες. Τρεις σειρές διπλό αργυρόνημα στερεωμένες στη μία πλευρά ενώνονται με θηλιά με άλλες τρεις σειρές που ξεκινούν από την απέναντι πλευρά. Από πάνω, κατακόρυφο, κομψό μοτίβο από δύο ομόκεντρους τριπλούς κύκλους με μικρές θηλιές στην περίμετρο στηρίζει τρεις ελεύθερες σπείρες. Το ίδιο ακριβώς μοτίβο στολίζει τη γωνία της μπροστινής βελούδινης μπορντούρας. Χρυσαφί διπλό μεταξωτό γαϊτάνι με ενδιάμεσα ασημένιο κορδονέτο πλαισιώνει την μπορντούρα της βάσης και σχηματίζει τους πέντε μακριούς κορμούς με τις στρογγυλές κεφαλές που εξακτινώνονται από το βελούδινο κομμάτι και απλώνονται πάνω στη λόξα. Μέσα στους κύκλους είχαν τοποθετηθεί χρωματιστές χάντρες από τις οποίες σώζονται δύο κιτρινόχρυσες δεξιά και δυο κιτρινόχρυσες και μία μπλε αριστερά. Το περίγραμμα των κύκλων ανθίζει από τις μικρές, ασημένιες πούλιες και το αργυρόνημα το οποίο περιβάλλει με ζιγκ-ζαγκ και τους κορμούς του μοτίβου. Η πλευρά του κορμού που αγγίζει το φύλλο της πλάτης στολίζεται με ζιγκ-ζαγκ διανθισμένο με πούλιες που υψώνεται ως τη ραφή του ώμου, όμοιο με εκείνο που περιγράφει εσωτερικά τις δυο βελούδινες μπροστινές μπορντούρες. Το ζιγκ-ζαγκ που υπογραμμίζει την πλευρά του κορμού στη ραφή με το μπροστινό φύλλο συνεχίζει και περιβάλλει την καμπύλη του ανοίγματος του χεριού. Εκεί συναντιέται με το ζιγκ-ζαγκ που ανεβαίνει πλάι στη μπροστινή βελούδινη μπορντούρα και σχηματίζουν μαζί ρόμβους πάνω στη στενή λωρίδα του λευκού υφάσματος που καταλήγει στον ώμο. Πάνω από τη μπορντούρα της βάσης τρέχει λεπτή γιρλάντα από ασημοκλωστή και πούλιες ενώ στην εσωτερική γωνία που σχηματίζεται με την μπορντούρα του ανοίγματος προβάλλει ταπεινά κομψό κιονόσχημο ανθικό μοτίβο: από μακρύ, λοξό κορμό φύονται δυο πλαϊνές, συμμετρικές σπείρες ενώ ανάμεσά τους υψώνεται μικρό λουλούδι. Τέλος, στις οριζόντιες πλευρές της μπορντούρας της βάσης τρέχει επαναλαμβανόμενο, λεπτό μοτίβο, που αποτελεί μικρότερη παραλλαγή του κεντήματος στην μπροστινή γωνία.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.580
Πλάτος
0.410
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
γριζάδες, χρυσοραφτάδες (;)
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Υλικά
αργυρόνημα
βελούδο
γαϊτάνι μεταξωτό
κορδονέτο ασημένιο
μαλλί
μετάξι
πούλιες
σατέν βαμβακερό
χάντρες
Τεχνικές
υφαντό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
28/6/1968
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Ζώρα, Π. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Αθήνα, ΥΠ.ΠΟ - Μ.Ε.Λ.Τ.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα