αμάνικος επενδύτης 6352/8
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Σαγιάκι
Σαγιάκι, πίσω όψη
Σαγιάκι, πίσω όψη
Μια ζυγή κουμπιά και τσαπρακούλια
Μια ζυγή κουμπιά και τσαπρακούλια
Κέντημα κάτω από την επίρραπτη τσόχα
Κέντημα κάτω από την επίρραπτη τσόχα
Κέντημα πλάτης: γιακάς και πίσω άνοιγμα χεριών 
Κέντημα πλάτης: γιακάς και πίσω άνοιγμα χεριών 
Κεντητή ένωση και σπείρα
Κεντητή ένωση και σπείρα
Σπείρα και πλαϊνός διάκοσμος στις κάχες, φούντες 
Σπείρα και πλαϊνός διάκοσμος στις κάχες, φούντες 
Λαγκιόλι: άνοιγμα και κέντημα
Λαγκιόλι: άνοιγμα και κέντημα
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
6352/8
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σαγιάκι
Τυπολογία
φορεσιά με σιγκούνι
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Λευκός, αμάνικος και μακρύς επενδύτης, ανοιχτός μπροστά, βασικό εξάρτημα της πωγωνίσιας φορεσιάς, που φοριέται πάνω από το πουκάμισο (ρουτί) και είναι κοντύτερος απ' αυτό. Φτιαγμένος από ντόπια μαλλιά, υφασμένος, νεροτριβιασμένος και στολισμένος με άσπρα γαϊτάνια είναι σεγκούνι, ενώ φτιαγμένος από "καλύτερο", αγοραστό ύφασμα, στολισμένο με μαύρα γαϊτάνια και, ίσως και αγοραστές, κόκκινες φούντες και κουμπιά είναι σαγιάκι. Το σαγιάκι φορούν οι νύφες και οι νιόνυφες, αλλά και όσες παντρεμένες δεν είναι μεγάλες σε ηλικία. Το σεγκούνι φοριέται από τις ανύπαντρες, τις ηλικιωμένες και τις χήρες ή τις πενθούσες, επειδή θεωρείται "σκέτο", καθώς το άσπρο γαϊτάνι δεν φαίνεται πάνω στο λευκό σαγιάκι. Τόσο το σεγκούνι όσο και το σαγιάκι έχουν το ίδιο κόψιμο, και τα δυο στολίζονται μπροστά με επίρραπτη, αγοραστή
τσόχα (ρούχο) σε σκούρα χρώματα. Το σαγιάκι είναι φτιαγμένο από ένα ίσιο, πίσω φύλλο, τη "μάνα", πλάτους 21εκ., που, αφού σχηματίσει τον ελαφρά τριγωνικό ώμο και το μεγαλύτερο τμήμα του ανοίγματος του χεριού, κατεβαίνει με το μισό περίπου πλάτος του στην κάθε μπροστινή πλευρά. Εκεί ενώνεται με το λοξό "μπροστάρι" που ξεκινά από τον ώμο και έχει συρραμμένο στη βάση του στενό και ψηλό τριγωνικό κομμάτι. Εσωτερικά, ενώνεται με το στενόμακρο κομμάτι υφάσματος που συμπληρώνει το κάτω άνοιγμα του χεριού φθάνοντας ως την άκρη της μασχάλης, απ' όπου αρχίζει η σύνδεσή του με τη "μάνα" με σειρά από συμπλεκόμενες θηλιές, φτιαγμένες από σκούρο, καστανόμαυρο κορδόνι. Η μύτη του ανοίγματος μένει ανοιχτή, ως το σημείο όπου αρχίζει το ψηλό λαγκιόλι. Η μύτη του λαγκιολιού, έχοντας "τσιμπηθεί" σε μήκος 13εκ., εξέχει, δημιουργώντας δυο δίπλες, τις κάχες. Κατεβαίνοντας από το δεμένο με θηλιές άνοιγμα, το κορδόνι (φθαρμένο στην αριστερή πλευρά), αν και σκεπασμένο από τρεις κόκκινες φούντες, τονίζει το "νεύρο" ανάμεσα στις κάχες και στολίζει τις πλαϊνές τους πλευρές με μικρές θηλιές. Διπλό κορδόνι σημαδεύει την πλαϊνή ραφή του κομματιού που φτιάχνει την ένωση, εκτός από το τελευταίο τμήμα της που στολίζεται με λευκό ψαροκόκαλο. Η ίδια μεταξωτή κλωστή περιβάλλει με γαζί όλες τις άλλες ραφές. Τις κάχες περιβάλλει τριπλό, λεπτεπίλεπτο γαζί, κόκκινο-μαύρο-κόκκινο, που ανεβαίνει στο πλάι ως τη μασχάλη, ενώ στην πλάτη φθάνει στους ώμους. Από τον ώμο και κάτω, το φαρδύ κορδόνι που στολίζει το άνοιγμα των χεριών συνοδεύεται από παράλληλο, στενό κορδόνι, πλαισιώνοντας την ενδιάμεση ταινία με το τριπλό γαζί. Στη μύτη της κεντητής ένωσης, το μονό κορδόνι περιελίσσεται σχηματίζοντας σπείρα. Ροδί, διακοσμητικές βελονιές περιβάλλουν τη σπείρα με ακτινωτό ημικύκλιο προς την πλεύρα της μέσης, πάνω απ' το οποίο υψώνεται ψηλόλιγνο και κομψό φυτικό μοτίβο. Εκτός από τα πολύχρωμα γαζιά που προσδίδουν ανάλαφρο τόνο στο βαρύ ρούχο, μεγάλη είναι η συμβολή και της ροδόχρωμης βελονιάς που σχεδιάζει "Τ", στολίζοντας τις κάχες κάτω από τις σπείρες, το πίσω μέρος της λαιμόκοψης κάτω από τον γιακά και το τελείωμα της επίρραπτης τσόχας. Η ίδια βελονιά, σε μαύρο χρώμα, στολίζει τις οριζόντιες πλευρές του ανοίγματος στα λαγκιόλια πάνω από λεπτό γαζί, που ανεβαίνει και στην κάθετη πλευρά της ορθής γωνίας. Το κατακόρυφο άνοιγμα (12εκ.) στη μέση περίπου της βάσης των λαγκιολιών, στολίζεται, όπως και όλα τα ανοίγματα του σαγιακιού, με καστανόμαυρα κορδόνια που σχηματίζουν τρεις θηλιές στη μύτη του ανοίγματος και από μια μικρή στη βάση του. Το μικρό "τσίμπημα" πάνω από τη μύτη του ανοίγματος συνοδεύεται από μαύρες βελονιές που σχηματίζουν "Τ". Μπροστά, σκούρο βιολετί ρούχο ντύνει τον μικρό, όρθιο γιακά και το στήθος ως κάτω από τη μέση. Πλαισιώνεται από φαρδύ κορδόνι που, προεκτείνοντας τη μύτη της γωνίας με θηλιές, δίνει την ευκαιρία στην ροδόχρωμη βελονιά να διαγράψει μικρό, καμπύλο περίγραμμα. Κάτω από τη λαιμόκοψη, στην δεξιά άκρη του ρούχου, στερεωμένη με λευκή μεταξοκλωστή σε μεταλλική αλυσίδα, κρέμεται μια ζυγή κουμπιά, δώδεκα ατρακτοειδή και συμπαγή μεταλλικά κοσμήματα με λοξές ραβδώσεις, στο χρώμα του μπρούντζου. Λίγο κάτω από το γιακά, έχουν στερεωθεί δίδυμα τσαπρακούλια, ένα από τα τρία ζευγάρια που, κατά μήκος της τσόχας, συγκρατούσαν τις άκρες του μπροστινού ανοίγματος στο στήθος. Ο ρόλος τους είναι μάλλον διακοσμητικός, αφού οι επενδύτες έκλειναν με τοκάδες, μεγάλες κόπιτσες. Στα κυκλικά τσαπρακούλια χρώματος ασημί, την περίμετρο σχεδιάζει σειρά από φύλλα. Στο έξεργο κέντρο τους, αστερόσχημο λουλούδι, μαυρισμένο με σαβάτι(;), έχει κεντρική μαργαρίτα. Η χρωματιστή χάντρα στο μέσον της μαργαρίτας έχει χαθεί. Για να μη χαλάσει η φόρμα του επενδύτη, οι γυναίκες όχι μόνο δεν κάθονταν επάνω του αλλά συχνά εφάρμοζαν το στράκωμα: "δρόσιζαν" τα ρούχα, τα δίπλωναν και τα έβαζαν κάτω από το στρώμα για να διατηρούνται οι τσακίσεις.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδι, φύλλα
Ύψος
1.050
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Υλικά
γαϊτάνι μεταξωτό
κορδόνι μεταξωτό
κράμα μετάλλων
μαλλί
μεταξοκλωστή
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, ίση
κέντημα, γαζί
κέντημα, ψαροκόκαλο
υφαντό βιομηχανικό
υφαντό, νεροτριβή
χυτή
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Ήπειρος | Ιωαννίνων
Πωγώνι
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
30/5/1970
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άντζακα-Βέη, Ε. 1966, "Η τοπική ενδυμασία του Πωγωνίου", Εθνογραφικά 10: 19-90, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Βακάλης, Θ. χ.χ., Τα Άνω Ραβένια και τα Δυτικότερα Ζαγοροχώρια. Ιστορία, Πολιτισμός, Θεσμοί, Λαογραφία, Μίλητος.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα