αμάνικος επενδύτης 892/2,γ
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Βελούδινη μπορντούρα ανοίγματος
Βελούδινη μπορντούρα ανοίγματος
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Πλαϊνό κέντημα
Πλαϊνό κέντημα
Μπορντούρα στη βάση της πλάτης 
Μπορντούρα στη βάση της πλάτης 
Μπορντούρα μπροστινού φύλλου
Μπορντούρα μπροστινού φύλλου
Μπορντούρα μπροστινού ανοίγματος 
Μπορντούρα μπροστινού ανοίγματος 
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
892/2,γ
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σιγκούνι ή σιγκούνα
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σιγκούνι από την Αττική. Θεωρείται ο αρχαϊκότερος τύπος ανάμεσα στα σιγκούνια που συναντάμε στις ελληνικές φορεσιές. Πριν αντικατασταθεί από τη γρίζα, χρυσοκεντημένο, φοριόταν στο γάμο. Φτιάχνεται από λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στην νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Κόβεται και ράβεται από τους ραφτάδες και κεντιέται από ειδικές τεχνίτρες, τις μαϊστρες, με σκούρες μάλλινες κλωστές (πράσινες, μπλε και μαύρες) και πυκνά διακοσμητικά θέματα. Είναι ολοκέντητο με εξαίρεση την πλάτη και μικρά τμήματα των μπροστινών φύλλων. Το σιγκούνι, με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά από πάνω ως κάτω, είναι φτιαγμένο από δύο μπροστινά φύλλα, ένα δεξιά και ένα αριστερά, που ενώνονται με τα δύο φύλλα της πλάτης ως τη μέση. Από τη μέση και
κάτω παρεμβάλλεται λόξα που κάνει το ρούχο μεσάτο και κομψό. Στα μπροστινά φύλλα έχει προστεθεί, ως μπορντούρα του ανοίγματος, κατακόρυφη κεντημένη λωρίδα πανιού, που φθάνει στα 4εκ. ψηλότερα από το τελείωμα του σιγκουνιού, αφήνοντας μικρό, τριγωνικό άνοιγμα. Η λαιμόκοψη ντύνεται εξωτερικά με στενή καφέ βελούδινη ταινία στερεωμένη πίσω με κίτρινη μεταξοκλωστή και μπροστά με χρυσή τρέσα. Εσωτερικά επενδύεται με κρεμεζί μετάξι. Στη συνέχεια, η αρχή του μπροστινού ανοίγματος και σε μήκος 26εκ. στολίζεται με βελούδινη, καστανόχρωμη ταινία, που στις τρεις της πλευρές τυλίγεται μέσα στην ίδια χρυσή τρέσα όπως και η λαιμόκοψη. Στην πλευρά που κοιτάζει το άνοιγμα του χεριού, κλείνει με χρυσό γαϊτάνι που στρίβει και στολίζει και το τελείωμά της. Λεπτό, χρυσό κορδονέτο ζωγραφίζει πάνω στο βελούδο άτακτο, ευχάριστο και σχηματοποιημένο φυτικό διάκοσμο. Το βελούδο έχει φοδραριστεί με εμπριμέ τσίτι. Τα χρώματα του κεντήματος δεν είναι ιδιαίτερα αυστηρά καθώς το μαύρο χρώμα είναι πολύ περιορισμένο, το μπλε δεν είναι στην πιο σκούρα του απόχρωση, ενώ το πράσινο είναι ζωηρό. Η διάταξη όμως του κεντήματος ακολουθεί την γεωμετρική αυστηρότητα με κατακόρυφες ή λοξές ταινίες που παρακολουθούν το κόψιμο του ρούχου. Οι ταινίες διακόπτουν το φαρδύ κέντημα της βάσης με τις οδοντωτές του απολήξεις (που παραπέμπουν στα δοντάκια του πουκάμισου). Ένα στενό τους μόνο τμήμα θα φθάσει ως την χαμηλή ταινία της μπορντούρας του σιγκουνιού, και δημιουργώντας έτσι μικρές μετόπες, από μία στα μπροστινά φύλλα και τις λόξες και μια πολύ μεγαλύτερη στα ενωμένα φύλλα της πλάτης. Οι φαρδιές μπορντούρες δεν θέλουν να αφήσουν χώρο στα μπροστινά φύλλα για το διακοσμητικό τους μοτίβο και η μια τους λωρίδα κλέβει όσο χώρο μπορεί. Στη βάση του κατακόρυφου άξονα βρίσκεται τετράγωνο με δυο "δοντάκια" στις πλαϊνές πλευρές και τέσσερα στη βάση του, αντικρυστά με τα "δοντάκια" της μπορντούρας. Από πάνω του έχουν τοποθετηθεί τρία κωδωνόσχημα "τρίγωνα", το πρώτο μεγαλύτερο από τ' άλλα. Τρίγωνα και τετράγωνα περιέχουν φυλλοφόρο "μαστραπά" με κλαδί στο μέσον του. Στο δεξί τετράγωνο, ο "μαστραπάς" έχει άτεχνα αποδοθεί. Τα τρίγωνα αυτά (τα μεσσάρια) καθορίζαν και την αξία του σιγκουνιού: όσο περισσότερα, τόσο ακριβότερο. Τα σιγκούνια κατατάσσονταν σε σιγκούνια με ένα ως πέντε μεσσάρια. Το σχέδιο αυτό με τα τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο, λεγόταν και "κυπαρίσσι". Στα δύο πλάγια του σιγκουνιού, η κατακόρυφη ταινία της πλάτης που ξεκινά από τη ραφή του ώμου συναντιέται κάτω από το άνοιγμα του μανικιού με την ταινία που κατεβαίνει από τη μανικόκοψη, περιβάλλοντας μαζί τη ραφή του μπροστινού με το πίσω φύλλο. Κατεβαίνοντας, περιβάλλουν και την τριγωνική απόληξη της λόξας, που γεμίζει κι αυτή με κέντημα, δίνοντας έτσι στην κεντημένη επιφάνεια μεγάλο εύρος. Αμέσως μετά, οι ταινίες που αποτελούνται από τέσσερις μικρές "λωρίδες" κεντήματος, στενεύουν κατά μία λωρίδα και φθάνουν ως την αρχή της μπορντούρας περιορίζοντας τα "δοντάκια" της. Μόνο μία από τις λωρίδες τους θα εισχωρήσει στη μπορντούρα φθάνοντας ως την τελευταία, οριζόντια ταινία της. Σε καθένα από τα διάχωρα που δημιουργούνται απεικονίζεται "μαστραπάς" με εντυπωσιακά τα φύλλα ιδίως από πάνω του. Με ελικοειδή μίσχο, αντικρυστά το ένα με τ' άλλο, τα φύλλα θυμίζουν αρχαίες φτερούγες. Στις πλευρές του "μαστραπά", που είναι διακοσμημένος και στο εσωτερικό του, από ένα καμπύλο σχήμα με ακτινωτό περίγραμμα μοιάζει άλλοτε να περιέχει ίσως αντεστραμμένη γυναικεία μορφή, άλλοτε όμως απλώς ένα κλαδάκι. Η μπορντούρα της βάσης διατάσσεται σε οριζόντιες ζώνες με μεγαλύτερη εκείνη με τους "μαστραπάδες" και δεύτερη την ακριβώς από πάνω της με τα εξωστρεφή, επιδεικτικά φύλλα. Οι δυο άλλες ταινίες, με μεγαλύτερη εκείνη στο τελείωμα, έχουν το ίδιο διακοσμητικό θέμα: γερτοί, ελικοειδείς μίσχοι με στενά φύλλα σχηματίζουν αραιό ζιγκ-ζαγκ. Το ίδιο θέμα απαντά και στην μπορντούρα του ανοίγματος αλλά και στις κατακόρυφες πλαϊνές ταινίες. Στον μικρό χώρο της λόξας έχουν τοποθετηθεί δύο κωδωνόσχημα "τρίγωνα" το ένα πάνω στο άλλο. Το μεγαλύτερο πατάει στα "δοντάκια" της μπορντούρας ενώ από τα άκρα της βάσης του μικρότερου κρέμονται στενές ταινίες που συμφύρονται με τα "δοντάκια". Κάθε "τρίγωνο" κρύβει από ένα φυλλοφόρο "μαστραπά" ενώ επαναλαμβανόμενοι, σχηματοποιημένοι μικροί "μαστραπάδες", γεμίζουν τις κρεμαστές ταινίες, όπως και τις στενές λωρίδες που εφάπτονται σχεδόν στα τρίγωνα των μπροστινών φύλλων. Ολόγυρα στα τελειώματα, το σιγκούνι κλείνει με διακοσμητικό γαϊτάνι στα ίδια χρώματα, το σιράδι.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
"μαστραπάς"
Ύψος
0.760
Πλάτος
0.500
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Υλικά
βαμβάκι
βελούδο
γαϊτάνι χρυσό
μάλλινη κλωστή
μαλλί
μετάξι
μεταξοκλωστή
τρέσα χρυσή
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
κέντημα, αλυσίδα
κέντημα, ρίζα
υφαντό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Ζώρα, Π. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Αθήνα, ΥΠ.ΠΟ - Μ.Ε.Λ.Τ.
Κουλοχέρη, Μ. 2004, Σπάτων Ένδυσις, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων Σπάτων.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα