αμάνικος επενδύτης 893/3,δ
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Βελούδινος διάκοσμος ανοίγματος
Βελούδινος διάκοσμος ανοίγματος
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Πλαϊνό κέντημα
Πλαϊνό κέντημα
Μπορντούρα πλάτης
Μπορντούρα πλάτης
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Κέντημα ανοίγματος
Κέντημα ανοίγματος
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
893/3,δ
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σιγκούνι ή σιγκούνα
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σιγκούνι από την Αττική. Θεωρείται ο αρχαϊκότερος τύπος ανάμεσα στα σιγκούνια που συναντάμε στις ελληνικές φορεσιές. Πριν αντικατασταθεί από τη γρίζα, χρυσοκεντημένο, φοριόταν στο γάμο. Φτιάχνεται από λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στην νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Κόβεται και ράβεται από τους ραφτάδες και κεντιέται από ειδικές τεχνίτρες, τις μαϊστρες, με σκούρες μάλλινες κλωστές (πράσινες, μπλε και μαύρες) και πυκνά διακοσμητικά θέματα. Είναι ολοκέντητο με εξαίρεση την πλάτη και μικρά τμήματα των μπροστινών φύλλων. Το σιγκούνι, με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά από πάνω ως κάτω, είναι φτιαγμένο από δύο μπροστινά φύλλα, ένα δεξιά και ένα αριστερά, που ενώνονται με τα δύο φύλλα της πλάτης ως τη μέση. Από τη μέση και
κάτω παρεμβάλλεται λόξα που κάνει το ρούχο μεσάτο και κομψό. Στα μπροστινά φύλλα έχει προστεθεί, ως μπορντούρα του ανοίγματος, κατακόρυφη κεντημένη λωρίδα πανιού, που φθάνει στα 4εκ. ψηλότερα από το τελείωμα του σιγκουνιού, αφήνοντας μικρό τριγωνικό άνοιγμα. Στενή λωρίδα από σκούρο βυσσινί βελούδο ντύνει τη λαιμόκοψη. Κατά μήκος του ανοίγματος (20εκ.) η βελούδινη ταινία φαρδαίνει και γεμίζει με χρυσή τρέσα. Χρυσό γαϊτάνι περιβάλλει τη λαιμόκοψη και την κατακόρυφη βελούδινη ταινία που γίνεται διπλό στην πλευρά που κοιτάζει τα χέρια και στο οριζόντιο τελείωμά της. Το βελούδο εσωτερικά στερεώνεται με κόκκινη λωρίδα βαμβακερού πανιού. Τα χρώματα του κεντήματος δεν είναι ιδιαίτερα αυστηρά, καθώς το μαύρο έχει περιοριστεί σε ελάχιστα περιγράμματα, το μπλε δεν είναι στην πιο σκούρα του απόχρωση ενώ το πράσινο που επικρατεί είναι αρκετά φωτεινό. Το κέντημα διατάσσεται γεωμετρικά με κατακόρυφες ή λοξές ταινίες που παρακολουθούν το κόψιμο του ρούχου. Στενό τμήμα από τις ταινίες της λόξας εισχωρεί στην φαρδιά μπορντούρα της βάσης με τις οδοντωτές απολήξεις (που παραπέμπουν στα "δοντάκια" του πουκάμισου), δημιουργώντας έτσι διάχωρα, από ένα στα μπροστινά φύλλα και τις λόξες κι ένα πολύ μεγαλύτερο στα ενωμένα φύλλα της πλάτης. Στα μπροστινά φύλλα οι μπορντούρες αφήνουν λίγο χώρο για το κυρίως διακοσμητικό μοτίβο. Σε κατακόρυφο άξονα και πάνω σε σχεδόν τετράγωνο σχήμα με οδοντωτές και τις τέσσερις πλευρές, στηρίζονται δύο τρίγωνα που περικλείουν "μαστραπά" μέσα σε ελικοειδείς βλαστούς, το ένα πάνω στο άλλο. Τα τρίγωνα αυτά (τα μεσσάρια) καθορίζαν και την αξία του σιγκουνιού: όσο περισσότερα, τόσο ακριβότερο. Τα σιγκούνια κατατάσσονταν σε σιγκούνια με ένα ως πέντε μεσσάρια. Το σχέδιο αυτό με τα τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο, λεγόταν και "κυπαρίσσι". Το κέντημα, γενικά κακότεχνο, ίσα που επιτρέπει να διακρίνουμε τα μοτίβα και, στο επάνω τρίγωνο του αριστερού φύλλου, τον "μαστραπά" μάλλον τον μαντεύουμε παρά τον βλέπουμε. Στην πλάτη του σιγκουνιού, δυο φαρδιές, κατακόρυφες ταινίες φθάνουν ως το ύψος της λόξας. Εκεί η εσωτερική στενεύει ελαφρά, ενώ η εξωτερική χωρίζεται σε δύο στενότερες. Η μία θα κατηφορίσει ως την χαμηλή ταινία της μπορντούρας, ενώ η άλλη, μαζί με την εσωτερική, φαρδύτερη ταινία, θα σταματήσουν πάνω στο διάχωρο. Αντίστοιχη διάταξη στην μπροστινή πλευρά της λόξας, αφήνει μικρό τριγωνικό χώρο για το πλαϊνό μοτίβο. Τρία κατακόρυφα τρίγωνα, που όλο και μικραίνουν ακουμπούν το ένα πάνω στο άλλο, ενώ το τελευταίο έχει χωθεί στη μύτη της λόξας. Τα δύο χαμηλότερα μοιάζουν να περιέχουν κακότεχνους "μαστραπάδες" ανάμεσα σε ελικοειδείς βλαστούς. Στα μικρά τρίγωνα διακρίνονται ένα ρομβόσχημο και ένα δακρυόσχημο μοτίβο. Στα διάχωρα της μπορντούρας, εμφανίζεται από ένας "μαστραπάς" ανάμεσα σε ελικοειδείς βλαστούς με ακτινωτά φύλλα. Σε όλους, δυο έλικες συνδυάζονται σε καρδιόσχημο μοτίβο, που τοποθετείται στην κοιλιά του αγγείου και στην κορυφή του, συνοδευόμενο από μικρότερο, αντεστραμμένο. Το καρδιόσχημο μοτίβο το βλέπουμε να σχηματίζεται και πάνω από τη μέση. Ο μεγάλος, διπλός "μαστραπάς" της πλάτης έχει ανθίσει με δυο συμμετρικά λουλούδια στην κάθε του πλευρά. Το καρδιόσχημο μοτίβο βρίσκεται μέσα στο πώμα του, ενώ οι έλικες τον γεμίζουν και τον περιβάλλουν με τα φύλλα τους. Διπλούς έλικες σε σχήμα πλαγιασμένου "S" συναντάμε στις λεπτές μπορντούρες της βάσης, και στις ταινίες που περιβάλλουν τις λόξες. Η κατακόρυφη ταινία που πλαισιώνει στη μία πλευρά το μπροστινό κέντημα, διακρίνεται σε τετράγωνα διάχωρα με κεντρικό, μικρό τετράγωνο από τις γωνίες του οποίου εκφύονται κυκλικά έλικες. Στην πλαϊνή της μπορντούρα του ανοίγματος, με μαύρη κλωστή και πάλι οριοθετούνται ορθογώνια σχήματα. Μέσα τους, δυο διπλοί έλικες εναλλάξ είτε αντικρύζονται είτε γυρίζουν την πλάτη τους ο ένας στον άλλο. Ολόγυρα στα τελειώματα, το σιγκούνι κλείνει με διακοσμητικό γαϊτάνι στα ίδια χρώματα, το σιράδι. Στην μύτη του μπροστινού ανοίγματος, το σιράδι περιστρέφεται πάνω στην περιφέρεια μικρού κύκλου από τσόχα. Πάνω του, αχνοκίτρινη κλωστή τονίζει το κυκλικό σχήμα και σημαδεύει στο κέντρο του κύκλου με μικρό κόμπο.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
"μαστραπάς", έλικες
Ύψος
0.720
Πλάτος
0.510
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Υλικά
βαμβάκι
βελούδο
γαϊτάνι χρυσό
μάλλινη κλωστή
μαλλί
τρέσα χρυσή
τσόχα
Τεχνικές
κέντημα, ρίζα
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Ζώρα, Π. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Αθήνα, ΥΠ.ΠΟ - Μ.Ε.Λ.Τ.
Κουλοχέρη, Μ. 2004, Σπάτων Ένδυσις, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων Σπάτων.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα