μανικωτός μπούστος 893/3,γ
Τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Τζάκος Αττικής, πίσω όψη
Τζάκος Αττικής, πίσω όψη
Κέντημα πανωμάνικου
Κέντημα πανωμάνικου
Κέντημα κατωμάνικου: καλή πλευρά
Κέντημα κατωμάνικου: καλή πλευρά
Κέντημα κατωμάνικου: πίσω πλευρά
Κέντημα κατωμάνικου: πίσω πλευρά
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
893/3,γ
Όνομα αντικειμένου
μανικωτός μπούστος
Άλλο / Τοπικό όνομα
τζάκος
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Κοντός, εφαρμοστός μπούστος, τζάκος, με στενά μανίκια που φθάνουν ως τον αγκώνα, τα "πάνω μανίκια". Φοριόταν πάνω από το αμάνικο πουκάμισο. Τα πάνω μανίκια είχαν τα δικά τους σχέδια και βελονιές. Ένα δεύτερο ζευγάρι, τα "κάτω μανίκια", χαλαρά ραμμένα με τα επάνω, είχαν συνήθως το ίδιο κέντημα με το πουκάμισο. Τα μανίκια κεντιούνται σε τελάρο πριν ενωθούν με τον κορμό. Ο μπούστος είναι φτιαγμένος από μονόφυλλο, βαμβακερό πανί. Έχει πλατύ, κατακόρυφο άνοιγμα που στρογγυλεύει κλείνοντας, λίγο πριν το τελείωμα του μπούστου, με δύο κόπιτσες. Στολίζεται με δυο γαϊτάνια στο χρώμα του πανιού, στενό εξωτερικά και φαρδύτερο μέσα, που φθάνουν ολόγυρα σχεδόν ως τις πλαϊνές ραφές. Στην ένωση του κορμού με τα πανωμάνικα, κάτω από τις μασχάλες, έχει τοποθετηθεί ρομβοειδές κομμάτι
πανιού για άνεση στην κίνηση. Τα πανωμάνικα είναι κεντημένα ολόκληρα με κόκκινες και μπλε κλωστές, σε τριχρωμία που δημιουργείται από τα ακέντητα σημεία του πανιού. Λεπτή μπορντούρα παρατάσσει ορθά και αντεστραμμένα ελικοειδή, φυλλοφόρα κλαδιά που χωράνε μέσα σε ζιγκ-ζαγκ με πεπλατυσμένες γωνίες. Στην φαρδιά ζώνη του κεντήματος, τέσσερις συμπληρωματικές σειρές, εμφανίζουν ανθισμένους "μαστραπάδες" με τριγωνικό, οδοντωτό πώμα. Στην επάνω σειρά, τα διάκενα που απομένουν έχουν χωρέσει μικρότερο "μαστραπά" με φυλλοφόρες, ελικοειδείς λαβές. Αντίστοιχα κάτω, ανάμεσα από μικρά ελικοειδή κλαδιά προβάλλει σχηματοποιημένο άνθος. Στο τελείωμα του πανωμάνικου, έχει τοποθετηθεί θαλασσί φαρδύ κορδόνι. Το κατωμάνικο, φτιαγμένο από διαφορετικό πανί, έχει κι αυτό κεντηθεί με κόκκινες και μπλε κλωστές αλλά σε τελείως διαφορετικό ύφος. Το κέντημα είναι ολοκόκκινο και οι μπλε κλωστές σχεδιάζουν τα περιγράμματα των σχεδίων. Στην καλή, μεγαλύτερη πλευρά του μανικιού, το κέντημα φθάνει τα 13,5εκ. ενώ στην πίσω όψη δεν ξεπερνά τα 6εκ. Η μπορντούρα είναι κοινή και για τα δύο μέρη και δημιουργείται από ζιγκ-ζαγκ με διπλό περίγραμμα και πεπλατυσμένες γωνίες που μέσα τους φωλιάζει, όρθιο και αντεστραμμένο μοτίβο, που είτε είναι φυτικό (μπουμπούκι;) είτε ακραία σχηματοποιημένη ανθρώπινη προτομή. Το μοτίβο αυτό επαναλαμβάνεται τόσο στην επάνω ταινία της πίσω πλευράς, όσο και στην επάνω μπορντούρα της μεγάλης ζώνης. Γεμίζει τις δαντελοειδείς, οδοντωτές γλώσσες ή (δοντάκια) στην απόληξη και των δύο πλευρών και τοποθετείται σε πολλά σημεία του κεντρικού μοτίβου του κεντήματος. Στη μεγάλη κεντημένη ζώνη ψηλόλιγνα δέντρα με ακριανά κλαδιά που ανοίγουν σε τρίγωνο με μεσαία ελικοειδή κλαδάκια σε τρία ζεύγη, δημιουργούν διάχωρα για διπλούς, ανθισμένους "μαστραπάδες". Μέσα τους, δυο κατακόρυφες σχηματοποιημένες ανθρώπινες μορφές, άλλες δύο, λοξά τοποθετημένες, δεξιά κι αριστερά στη βάση του, ενώ δύο ακόμη συμμετρικές και αντεστραμμένες κρέμονται λοξά από την επάνω βάση του. Γυναικεία μορφή τέλος στέκεται ορθή στην κορυφή του δέντρου.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια, δέντρα, άνθρωποι, "μαστραπάς"
Ύψος
0.390
Πλάτος
0.450
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Μενίδι
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
γαϊτάνι βαμβακερό
κόπιτσες
Τεχνικές
κέντημα, ίση
κέντημα, αλυσίδα
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά μονή
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
μεσήλικη
Περίσταση χρήσης
καθημερινό
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Μενίδι
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα