αμάνικος επενδύτης 952/1,δ
Σαγιάς, νυφικός και γιορτινός, καλοκαιρινός, βαμβακερός, αμάνικος επενδύτης
Σαγιάς, νυφικός και γιορτινός, καλοκαιρινός, βαμβακερός, αμάνικος επενδύτης
Σαγιάς, νυφικός και γιορτινός, καλοκαιρινός, βαμβακερός, αμάνικος επενδύτης
Σαγιάς, νυφικός και γιορτινός, καλοκαιρινός, βαμβακερός, αμάνικος επενδύτης
Σαγιάς, πίσω όψη
Σαγιάς, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο στέρνο: επίρραπτες λουτρές και το κεντητό τσαπάρι.
Λεπτομέρεια διακόσμου στο στέρνο: επίρραπτες λουτρές και το κεντητό τσαπάρι.
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη: βελονιά αλυσίδα στα λαγκιόλια και γαϊτανάκια στη μάννα.
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη: βελονιά αλυσίδα στα λαγκιόλια και γαϊτανάκια στη μάννα.
Λεπτομέρεια διακόσμου με λουτρές και κλωστάρια στην τσέπη
Λεπτομέρεια διακόσμου με λουτρές και κλωστάρια στην τσέπη
Λεπτομέρεια διακόσμου: κεντητή ένωση της μάννας με το μπροστινό λαγκιόλι
Λεπτομέρεια διακόσμου: κεντητή ένωση της μάννας με το μπροστινό λαγκιόλι
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
952/1,δ
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σαγιάς
Τυπολογία
χωρικό, φορεσιά με σιγκούνι
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σαγιάς, νυφικός και γιορτινός, καλοκαιρινός, αμάνικος επενδύτης που φοριέται πάνω από το ποκάμισο και το γιλέκο. Φοριέται για πρώτη φορά την ημέρα του γάμου και ύστερα όταν οι γυναίκες είναι αλλαμένες, δηλαδή ντύνονται επίσημα, γιορτινά. Είναι καμωμένος από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό με υπόλευκο βαμβάκι. Αποτελείται από τη μπροστινή μάννα, η οποία είναι κομμένη στο κέντρο κατακόρυφα σχηματίζοντας τα δύο μπροστινά φύλλα, και την πίσω στενή μάννα που βρίσκεται στο κέντρο. Τα μπροστινά φύλλα στο ύψος της μασχάλης έχουν ημικυκλικό κόψιμο για να σχηματιστεί το άνοιγμα των χεριών. Μεταξύ των δύο αυτών φύλλων παρεμβάλλεται από ένα λαγκιόλι, λοξό φύλλο, σε κάθε πλευρά του μπροστινού ανοίγματος. Σε κάθε πλευρό, από τη μέση και κάτω, ανάμεσα στις μάννες παρεμβάλλονται δύο
λαγκιόλια, ένα τραπεζιόσχημο και ένα τριγωνικό, που δίνουν φάρδος στο ένδυμα. Από τη μέση και πάνω υπάρχουν δύο ακόμη λαγκιόλια, μικρότερα αυτή τη φορά, ένα τραπεζιόσχημο και από πάνω ένα παραλληλόγραμμο που σχηματίζουν το πλευρό και την ωμοπλάτη αντίστοιχα. Ο σαγιάς φέρει κυκλική λαιμόκοψη στην οποία προσαρμόζεται πρόσθετη λωρίδα που δημιουργεί τον όρθιο γιακά. Στα δεξιά, στο ύψος περίπου της μέσης, υπάρχει κατακόρυφο άνοιγμα, ύψους 15εκ., που οδηγεί σε εσωτερική τσέπη από το ίδιο ύφασμα. Στο τελείωμα της ένωσης των πλαϊνών λαγκιολιών υπάρχει άνοιγμα, ύψους 15εκ. Ο σαγιάς κεντιέται από τις ίδιες τις γυναίκες με μπιντέμια, λεπτοστριμμένα μάλλινα νήματα, σε χρώματα οινέρυθρο, μπλε και μαύρο, πιο φωτεινά από το πουκάμισο. Με μετρητό κέντημα, κυρίως σταυροβελονιά διπλή, σχηματίζεται το τσαπάρι στο στέρνο και τα γαϊτανάκια στα λαγκιόλια και τη μάννα της πλάτης. Ο σαγιάς είναι ολόγυρα γαρνιρισμένος με επίρραπτες λουτρές, κόκκινα μάλλινα γαϊτάνια και κορδόνια πλεγμένα από τις ίδιες. Στο στέρνο, παράλληλα με τις λουτρές υπάρχει επίρραπτη λωρίδα από τσόχα σε χρώμα σάπιου μήλου, κεντημένο με μοτίβα "Χ". Ύστερα οι λουτρές σχηματίζουν από ένα ορθογώνιο τρίγωνο σε κάθε μπροστινό λαγκιόλι. Αυτό γεμίζει με μοτίβα "Χ" σε διαγώνιες ταινίες από μπιντέμια. Τα κάτω πλαϊνά λαγκιόλια και η πίσω μάννα φέρουν γεωμετρικά, συμπληρωματικά μοτίβα. Τα άνω πλαϊνά λαγκιόλια είναι καλυμμένα πλήρως από επάλληλες σειρές κεντήματος με βελονιά αλυσίδα που ακολουθούν την κοπή των τμημάτων. Ο νυφικός σαγιάς έχει συνήθως στον ποδόγυρο και την τσέπη τα κλωστάρια, μάλλινες λεπτοστριμμένες φούντες, που εδώ εμφανίζονται μόνο στην τσέπη. Το κέντημα περιβάλλει σε ολόκληρο το σαγιά μια σειρά από μικρά σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα. Τέλος, οι ενώσεις της μάννας με τα μπροστινά λαγκιόλια είναι διακοσμημένες με κέντημα στο τελείωμα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
τσαπάρι, γαϊτανάκια
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.950
Πλάτος
0.340
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Γρεβενών
Βέντσια
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι μάλλινο
κορδόνι μάλλινο
μάλλινη κλωστή
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, αλυσίδα
κέντημα μετρητό
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
κεντητή ένωση
υφαντό
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίοδος χρήσης
καλοκαίρι
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι.
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίοδος χρήσης
καλοκαίρι
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Γρεβενών
Βέντσια
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Δημοσιεύσεις
Δημοσιεύσεις αντικειμένου
Ημερολόγιο ΛτΕ 1994: 40.
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Νικήτα-Χουλιάρα, Β. 2000, " Παρατηρήσεις σχετικά με τις γυναικείες παραδοσιακές φορεσιές στα Βεντσιοχώρια του νομού Γρεβενών" Ενδυματολογικά 1: 239-248, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1992, Μακεδονικές φορεσιές, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα