φουστάνι 13475
Φ'στάνι γκαγκωτό
Φ'στάνι γκαγκωτό
Φ'στάνι γκαγκωτό
Φ'στάνι γκαγκωτό
Φ'στάνι γκαγκωτό, πίσω όψη
Φ'στάνι γκαγκωτό, πίσω όψη
Λεπτμέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτμέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο στην κάτω ζώνη, μήλο στη μεσαία και περιστέρα στην άνω.
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο στην κάτω ζώνη, μήλο στη μεσαία και περιστέρα στην άνω.
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
13475
Όνομα αντικειμένου
φουστάνι
Άλλο / Τοπικό όνομα
φ'στάνι περιστερένιο ή γκαγκωτό
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Φ'στάνι περιστερένιο, γκογκωτό ή γκαγκωτό, γυναικείο, αμάνικο, βαμβακερό φουστάνι σκούρου μπλε χρώματος. Υφαίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό, βάφεται από το μπογιατζή με λουλάκι και επεξεργάζεται με νισεστέ και γυαλί (γυάλωμα). Αποτελείται από ένα φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, τη μάνα, χωρίς ραφή στους ώμους, και από δύο τριγωνικά σε κάθε πλάι, τα λαγκιόλια. Τα τελευταία ενώνονται με τη μάνα με βελονιά γαζί και μεταξύ τους με πατητή βελονιά. Ύστερα γίνονται τα ανοίγματα, τετράγωνο του λαιμού και βαθιά, λοξά των χεριών, καβαδούρες, που τελικά αφήνουν δύο στενές κατακόρυφες λωρίδες υφάσματος ως τιράντες. Στο ύψος του στήθους ανοίγονται δύο κατακόρυφες οπές, οι κορφουλήθρες ή βυζουλήθρες, και κάτω από αυτές υπήρχε οριζόντια πιέτα, η πόστα (η ύπαρξη της οποίας μαρτυρείται
από το μικρότερο βαθμό αποχρωματισμού του υφάσματος στο σημείο της αναδίπλωσης). Ακολούθως, γίνεται το μπουχάσωμα, ρέλιασμα, των τελειωμάτων με κόκκινο, βαμβακερό, αγοραστό πανί και ύστερα το κέντημα με κύριο χαρακτηριστικό το ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι και ένα ειδικό είδος βελονιάς, την απολυτή. Τέλος, τοποθετούνται τα πανάδια ή μασκαλίδια, πρόσθετα κομμάτια υφάσματος, τσίτια με φυτικό διάκοσμο σε κόκκινο κάμπο. Από άποψη διακόσμησης, το φ'στάνι ανήκει στην κατηγορία των φουστανιών με τρανό κέντο, καθώς ο ποδόγυρος είναι κεντημένος με λευκό βαμβάκι όπως οι τσούκνες. Οι κορφουλήθρες και το άνοιγμα του λαιμού είναι γαρνιρισμένα με κόκκινο μάλλινο γαϊτάνι και επιπλέον οι κορφουλήθρες και με γαϊτάνι διπλό από βαμβακερή κλωστή και χρυσόνημα. Ύστερα από το ρέλιασμα, υπάρχει γαρνίρισμα με επίρραπτο σειρήτι, φούξια και ανοιχτοπράσινο. Η διακόσμηση του κόρφου έχει γίνει με επίρραπτη χρυσή τρέσα, τέλι εξού και ο χαρακτηρισμός των φουστανιών ως τελωμένα, με ενυφασμένο διάκοσμο και σειρήτια. Δύο σχεδόν κατακόρυφες καμπυλωτές γραμμές ενώνουν τις καβαδούρες με τις κορφουλήθρες και μία τρίτη, οριζόντια, τις κορφουλήθρες μεταξύ τους. Τεθλασμένη γραμμή δημιουργεί τρία ανάστροφα τρίγωνα, από τα οποία, το κεντρικό είναι μεγαλύτερο και διακοσμημένο με κόκκινο μπουχασί. Εκατέρωθεν του τριγώνου αυτού, δύο ρόδακες, καμωμένοι με τρέσα και σειρήτι για το κέντρο και κάτω από το τρίγωνο ένα ανθάκι καμωμένο με γαϊτάνι διπλό. Τα στοιχεία αυτά περιγράφονται με κόκκινη κυρίως, αλλά και πράσινη, μάλλινη κλωστή. Η διακόσμηση της πλάτης έχει τα ίδια στοιχεία. Τρεις ευθείες από τρέσα ορίζουν ορθογώνιο παραλληλόγραμμο με την ευθεία της λαιμόκοψης. Στις κατακόρυφες, εξωτερικά, υπάρχει επίρραπτο φούξια σειρήτι. Στην οριζόντια υπάρχει περίγραμμα με πράσινη και κόκκινη μάλλινη κλωστή, οι οποίες διασταυρώνονται σε δύο σημεία πάνω στην τρέσα. Τεθλασμένη γραμμή από τρέσα στο εσωτερικό του παραλληλόγράμμου, εφάπτεται στις αρχικές σχηματίζοντας εννέα τρίγωνα, τρία από τα οποία είναι διακοσμημένα με επίρραπτο κόκκινο μπουχασί. Στον ποδόγυρο από κάτω προς τα πάνω συνατούμε, μετά το μπουχάσωμα, ζώνη με περδίκες ή πατούδες που έχουν στο κάτω μέρος το νεράκι (μαιανδροειδή γραμμή) και από πάνω το βεργάκο (είδος γαζιού). Ακολουθούν δέκα μήλα, ρόδακες με σταυρό στο κέντρο και ομόκεντρους κύκλους, καμωμένοι με μουλινέδες. Από πάνω, οχτώ περιστέρες, καμωμένες με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι. Στις τιράντες έκαναν οριζόντιες ψαλιδιές γιατί το άνοιγμα αλλιώς ήταν πολύ μικρό για να φορεθεί το ένδυμα. Οι τιράντες είναι από διαφορετικό βαμβακερό ύφασμα, πιθανόν σε αντικατάσταση του παλαιότερου.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
μήλο
Διάκοσμος
ζωομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
περιστέρες
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
περδίκες με νεράκι και βεργάκο
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
1.020
Πλάτος
0.420
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες, μπογιατζής
Χρόνος κατασκευής
20ός αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
γαϊτάνι βαμβακερό
γαϊτάνι μάλλινο
μάλλινη κλωστή
μουλινέ κλωστή
σειρήτι
τρέσα χρυσή
τσίτι
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
βαφή, λουλάκιασμα
γυάλωμα
ενυφασμένη
επίρραπτη
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, απολυτή
κέντημα, πατητή
υφαντό
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Μάρηδες
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Δημοσιεύσεις
Δημοσιεύσεις αντικειμένου
Ημερολόγιο ΛτΕ 2002: φωτ. 51, 52
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2000, "Οι παραδοσιακές ενδυμασίες των Μάρηδων (1910-1970)", Ενδυματολογικά 1: 108-145, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα