φουστάνι 14311
Χαλατζά, μάλλινο, μανικωτό φόρεμα
Χαλατζά, μάλλινο, μανικωτό φόρεμα
Χαλατζά, μάλλινο, μανικωτό φόρεμα
Χαλατζά, μάλλινο, μανικωτό φόρεμα
Χαλατζά, πίσω όψη
Χαλατζά, πίσω όψη
Λεπτομέρεια από το γύρο του φουστανιού στο πίσω μέρος, όπου διακρίνεται η βελονιά στερέωσης ουντίτσα και το λιτό κέντημα
Λεπτομέρεια από το γύρο του φουστανιού στο πίσω μέρος, όπου διακρίνεται η βελονιά στερέωσης ουντίτσα και το λιτό κέντημα
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
14311
Όνομα αντικειμένου
φουστάνι
Άλλο / Τοπικό όνομα
χαλατζά
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Χαλατζά, μάλλινο υφαντό, μανικωτό, φουστάνι. Αποτελείται από ένα μονοκόμματο φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, χωρίς ραφή στους ώμους, από ένα λοξό φύλλο δεξιά και αριστερά, μπρος και πίσω και τέλος από ένα επίσης λοξό φύλλο, μεγαλύτερο αυτή τη φορά, σε κάθε πλάι. Τα λοξά φύλλα φτάνουν ως τη μέση και από πάνω, ως τη μασχάλη, υπάρχει ορθογώνιο παραλληλόγραμμο τμήμα υφάσματος. Τα μανίκια είναι από διαφορετικό υφαντό. Η κυκλική λαιμόκοψη του ενδύματος καταλήγει σε βαθύ, κατακόρυφο άνοιγμα, ύψους 42εκ. Κάθετα στον κορμό είναι ραμμένα τα μανίκια, μήκους 44εκ. και πλάτους 15εκ. Τον οινέρυθρο κάμπο του υφαντού διακόπτουν κατακόρυφες, ενυφασμένες ταινίες, μπλε με δύο λευκές ρίγες. Το υφαντό των μανικιών είναι επίσης οινέρυθρο, πιο σκούρο όμως, με ενυφασμένες ταινίες μαύρες, με δύο
λευκές ρίγες. Το στέρνο συνήθως καλύπτεται από επίρραπτη τραχηλιά, πάζουφκα, κόκκινη για τις νυφικές και γιορτινές χαλατζές (βλάσκες), διαφορετική για τις καθημερινές (τσέρνες). Επίρραπτο ύφασμα, όμοιο ή διαφορετικό με αυτό της πάζουφκας καλύπτει και τα μανίκια. Καθώς όμως απουσιάζει η πάζουφκα και το επίρραπτο ύφασμα από τα μανίκια (πιθανώς γι' αυτό είναι από διαφορετικό υφαντό) δε μπορούμε με ασφάλεια να την χαρακτηρίσουμε ως τσέρνα ή βλάσκα χαλατζά και άρα ως καθημερινό ή γιορτινό / νυφικό φουστάνι αντίστοιχα. Η χαλατζά είναι αφοδράριστη. Η λαιμόκοψη είναι ρελιασμένη με λωρίδα από το υφαντό του κυρίως ενδύματος, δημιουργώντας γιακαδάκι. Ο γύρος των μανικιών είναι διακοσμημένος με τέσσερις σειρές μάλλινα γαϊτάνια, σε χρώματα πράσινο, φούξια, καφέ και πορτοκαλί. Στην εξωτερική πλευρά του χεριού, τμήματα γαϊτανιών συνήθως συστρέφονται δημιουργώντας θηλιές ή πυκνό ζιγκ - ζαγκ, κάτι που εδώ απουσιάζει. Ανάλογα είναι συνήθως διακοσμημένο και το κατακόρυφο, μπροστινό άνοιγμα. Ο γύρος του ποδόγυρου έχει στρίφωμα στερεωμένο με ουντίτσα, βελονιά στερέωσης που μοιάζει με τρύπωμα, καμωμένη με πορτοκαλί μάλλινη κλωστή, δύο σειρές. Στο πίσω μέρος, φέρει κεντητά τετράγωνα σε χρώματα μπλε, φούξια και κίτρινο. Από πάνω υπάρχει κέντημα με σταυροβελονιά διπλή: κίτρινη τεθλασμένη γραμμή, η οποία διακόπτεται στα δύο σημεία ένωσης του κεντρικού φύλλου με τις πίσω λόξες, όπου υπάρχουν από δύο ισοσκελή τρίγωνα με κοινή βάση, το ένα μέσα στο άλλο. Οι τεθλασμένες γραμμές που λειτουργούν ως σκέλη των τριγώνων είναι κεντημένες με κίτρινη μάλλινη κλωστή. Στη βάση τους δύο μικρότερα πράσινα τρίγωνα με ένα φούξια τετράγωνο σε κάθε κέντρο.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
κατακόρυφες ρίγες, τεθλασμένες γραμμές, τετράγωνα, τρίγωνα
Ύψος
1.040
Πλάτος
0.380
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Σερρών
Ορεινή
Υλικά
γαϊτάνι μάλλινο
μάλλινη κλωστή
μαλλί
Τεχνικές
ενυφασμένη
επίρραπτη
κέντημα
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
κέντημα, ουντίτσα
υφαντό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Σερρών
Ορεινή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λαδά-Μινώτου, Μ. κ.ά. 1993, Ελληνικές φορεσιές, Αθήνα, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Παπαντωνίου, Ι. 1981-1982, "Οι φορεσιές της Ορεινής Σερρών", Εθνογραφικά 3: 41-68, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Αθήνα, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος - Καπόν.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα