φουστάνι 5873/4
Τσούκνα τσαρπαλωτή
Τσούκνα τσαρπαλωτή
Τσούκνα τσαρπαλωτή
Τσούκνα τσαρπαλωτή
Τσούκνα τσαρπαλωτή, πίσω όψη
Τσούκνα τσαρπαλωτή, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτομέρεια διακόσμου στον κόρφο
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη
Λεπτομέρεια διακόσμου στην πλάτη
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο στην κάτω ζώνη, μήλο και γκατζ'λούδι στη μεσαία και τσαρπαλιάρα στην άνω.
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο στην κάτω ζώνη, μήλο και γκατζ'λούδι στη μεσαία και τσαρπαλιάρα στην άνω.
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο στην κάτω ζώνη, μήλο και ρομβοειδές μοτίβο στη μεσαία και τσαρπαλιάρα στην άνω.
Λεπτομέρεια διακόσμου στον ποδόγυρο: περδίκες με νεράκι και βεργάκο στην κάτω ζώνη, μήλο και ρομβοειδές μοτίβο στη μεσαία και τσαρπαλιάρα στην άνω.
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5873/4
Όνομα αντικειμένου
φουστάνι
Άλλο / Τοπικό όνομα
τσούκνα τσαρπαλωτή
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
πριν το Β' Παγκόσμιο
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Τσούκνα τσαρπαλωτή, γυναικείο, αμάνικο, μάλλινο φουστάνι σκούρου μπλε χρώματος. Υφαίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες στον αργαλειό και βάφεται από τις ίδιες με μπλουστούρι (λάπατο), λουλάκι και καράμπογια. Αποτελείται από ένα φύλλο υφάσματος μπρος - πίσω, τη μάνα, χωρίς ραφή στους ώμους, και από δύο τριγωνικά σε κάθε πλάι, τα λαγκιόλια. Τα τελευταία ενώνονται με τη μάνα με βελονιά γαζί και μεταξύ τους με πατητή βελονιά. Ύστερα γίνονται τα ανοίγματα, τετράγωνο του λαιμού και βαθιά, λοξά των χεριών, καβαδούρες, που τελικά αφήνουν δύο στενές κατακόρυφες λωρίδες υφάσματος ως τιράντες. Στο ύψος του στήθους ανοίγονται δύο κατακόρυφες οπές, οι κορφουλήθρες ή βυζουλήθρες, και κάτω από αυτές υπάρχει οριζόντια πιέτα, η πόστα. Ακολούθως, γίνεται το μπουχάσωμα, ρέλιασμα, των τελειωμάτων με κόκκινο, βαμβακερό,
αγοραστό πανί και ύστερα το κέντημα με κύριο χαρακτηριστικό το ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι και ένα ειδικό είδος βελονιάς, την απολυτή. Τέλος, συνήθως τοποθετούνται τα πανάδια ή μασκαλίδια, πρόσθετα κομμάτια υφάσματος, τα οποία εδώ απουσιάζουν. Οι κορφουλήθρες και το άνοιγμα του λαιμού είναι γαρνιρισμένα με βερυκοκί μάλλινο γαϊτάνι. Η διακόσμηση του κόρφου έχει γίνει με χρωματιστά μάλλινα νήματα και μουλινέδες αλλά και με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι. Δύο κατακόρυφες ταινίες, καφέ με λευκό πλαίσιο, ενώνουν τις καβαδούρες με τις κορφουλήθρες. Ανάμεσά τους, κάτω από το άνοιγμα του λαιμού, δύο λευκά τρίγωνα διακοσμημένα με φυτικά και σχηματοποιημένα μικρά μοτίβα και από κάτω ένα μεγαλύτερο, ανάστροφο, όπου εγγράφονται μικρότερα γεωμετρικά μοτίβα, όλα λευκά εκτός από το ρόμβο, που είναι μωβ. Από κάτω, ανάμεσα στις κορφουλήθρες, υπάρχει επιγραφή καμωμένη με σταυροβελονιά διπλή από λευκό βαμβάκι. Τα σύμβολα αριστερά θυμίζουν χρονολογία, ενώ στα δεξιά υπάρχουν τα γράμματα "ΜΑΡ". Οι κορφουλήθρες είναι ολόγυρα διακοσμημένες με αλυσίδα χρωματιστή, καμωμένη με βελονιά αλυσίδα. Η διακόσμηση της πλάτης έχει τα ίδια στοιχεία. Τρεις ταινίες ορίζουν ορθογώνιο παραλληλόγραμμο με την ευθεία της λαιμόκοψης. Οι κατακόρυφες στο κέντρο έχουν καφέ κέντημα. Τεθλασμένη λευκή γραμμή στο εσωτερικό του παραλληλόγράμμου, εφάπτεται στις αρχικές σχηματίζοντας έντεκα τρίγωνα. Κεντητά αστρουλάκια βρίσκονται εκατέρωθεν της τεθλασμένης γραμμής. Στον ποδόγυρο από κάτω προς τα πάνω συναντούμε, μετά το μπουχάσωμα, ζώνη με περδίκες ή πατούδες που έχουν στο κάτω μέρος το νεράκι (μαιανδροειδή γραμμή) και από πάνω το βεργάκο (είδος γαζιού). Ακολουθούν εννιά μήλα, ρόδακες με σταυρό στο κέντρο και σπείρες, καμωμένα με μουλινέδες. Στα μεσοδιαστήματά τους, έξι ρομβοειδή μοτίβα με αγκριστρωτές απολήξεις, καμωμένα με φούξια μάλλινη κλωστή. Ανάμεσα στα μήλα της μπροστινής μάνας, ένα γκατζ'λούδι (γαϊδαράκος) κίτρινο. Από πάνω, οχτώ τσαρπαλιάρες, καμωμένες με λευκό, ελαφρά κλωσμένο βαμβάκι, από όπου παίρνει και το όνομά της η τσούκνα. Στις τιράντες έκαναν οριζόντιες ψαλιδιές γιατί το άνοιγμα αλλιώς ήταν πολύ μικρό για να φορεθεί το ένδυμα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
μήλο
Διάκοσμος
ζωομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
γκατζ'λούδι
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
τσαρπαλιάρες, περδίκες με νεράκι και βεργάκο
Υπογραφές / Επιγραφές / Σημάνσεις
"ΜΑΡ"
Ύψος
1.030
Πλάτος
0.430
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Πιθανή χρονολογία κατασκευής
πριν το Β' Παγκόσμιο
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
γαϊτάνι μάλλινο
μαλλί
μουλινέ κλωστή
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα, αλυσίδα
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, απολυτή
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
κέντημα, πατητή
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Μάρηδες
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Χρόνος χρήσης
20ός αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Θράκη | Έβρου
Καρωτή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
19/7/1968
Δημοσιεύσεις
Δημοσιεύσεις αντικειμένου
Ημερολόγιο ΛτΕ 2002: φωτ. 51, 52
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2000, "Οι παραδοσιακές ενδυμασίες των Μάρηδων (1910-1970)", Ενδυματολογικά 1: 108-145, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Μελίδου-Κεφαλά, Ν. 2002, "Παραδοσιακές ενδυμασίες της Θράκης" στο Ημερολόγιο του Λυκείου των Ελληνίδων Αθηνών, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα