καπέλο
5354/1
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
5354/1
Όνομα αντικειμένου
καπέλο
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Το νυφικό κεφαλοκάλυμμα της Ορεινής Σερρών απαρτίζεται από πλήθος εξαρτημάτων. Ως βάση έχει το κουταλάκ, κυλινδρικό μεταλλικό κουτί, ντυμένο με υπόλευκο βαμβακερό ύφασμα. Το κουταλάκ φοριέται στην κορυφή του κεφαλιού και στερεώνεται, συνήθως, με δύο υποσιαγώνια, το γιορντάνι, που είναι χάντρινο και το ποντγκαρλέ, μια παραδένια αργυρή αλυσίδα. Εδώ υπάρχουν μόνο δύο τμήματα μαύρης φακαρόλας. Το μπροστινό τμήμα του κουταλάκ, τα μάγουλα και το σαγόνι σκεπάζονται από την καπούλα, τριγωνικό βαμβακερό μαντίλι σε βαθυκόκκινο χρώμα με μεγάλα ενυφασμένα λουλούδια στο ίδιο χρώμα. Συνήθως το κόκκινο μαντίλι λέγεται τσεμπέρι και σκεπάζει το πίσω τμήμα του κουταλάκ, ενώ ένα λευκό υφαντό που κατασκευάζεται από τις ίδιες τις γυναίκες λέγεται καπούλα και σκεπάζει το μπροστινό τμήμα. Στο κέντρο της καπούλας σχηματίζεται οριζόντια επιμετώπια
λωρίδα από επίρραπτες τρέσες, μία μαύρη μάλλινη πλεχτή και ένα χρυσό γαλόνι. Στην άνω οριζόντια πλευρά του γαλονιού υπάρχει αλυσίδα με 13 φλουράκια. Από αυτό ξεκινούν επίσης και γιρλάντες με χάντρες σε χρώματα πορτοκαλί, γαλάζιο και κόκκινο. Στο μέσον του γαλονιού υπάρχουν δύο κουμπιά στην απόχρωση του κεχριμπαριού. Στα πλάγια, δεξιά και αριστερά, υπάρχουν φλουράκια, στερεωμένα φολιδωτά σε μαύρο μεταξωτό σατέν. Στην πάνω πλευρά του κουταλάκ, στο κέντρο του κεφαλοκαλύμματος, είναι στερεωμένη η σουργούτσα, μπουκέτο από πλαστικά κόκκινα τριαντάφυλλα και ντάλιες, λευκά γυψόφυλλα και πράσινα φύλλα. Εκατέρωθεν τις σουργούτσας στερεώνεται το ζλάτνι κίτκι, στολίδι ειδικό για το γάμο, από δύο σε κάθε πλευρά. Το στολίδι αυτό το φτιάχνουν οι ίδιες οι γυναίκες. Σε ξύλινα καλαμάκια στερεώνουν πολύχρωμες μάλλινες κλωστές και ασημοκλωστές. Το στολίδι αυτό το δωρίζει η νύφη και στους στενούς συγγενείς και το γαμπρό. Οι άντρες το καρφιτσώνουν στο στήθος και οι γυναίκες στο δεξί κρόταφο, πάνω από τη shαμία (μαντίλι κεφαλής), με την κορυφή να κοιτάει προς τα κάτω. Στο δεξιό κρόταφο φέρει χάντρινο κόσμημα σε σχήμα ρόμβου. Επιπλέον εξαρτήματα του κεφαλοκαλύμματος είναι η κάρπα (τσεβρές), το πρέβες (κόκκινο πέπλο) και άλλα χάντρινα και αργυρά κοσμήματα. Το κεφαλοκάλυμμα χωρίς το πρέβες το φορά και η νιόπαντρη τη Δευτέρα του γάμου για να πάει στη βρύση αλλά και στα έθιμα και τις μεγάλες γιορτές μέχρι να αποκτήσει δύο παιδιά ή για ανάλογο χρονικό διάστημα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.250
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Μακεδονία |
Σερρών
Ορεινή
Υλικά
ασημοκλωστή
βαμβάκι
γαλόνι χρυσό
κουμπί
μάλλινη κλωστή
μεταλλικά στοιχεία
μεταλλικό κουτί
ξύλο
πλαστικό
σατέν
τρέσα μάλλινη
φακαρόλα
χάντρες
Τεχνικές
ενυφασμένη
επίρραπτη
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Ηλικία
νέα
Κοινωνική ηλικία
νιόπαντρη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Σκοπός χρήσης
Το φορούν τη Δευτέρα του γάμου για να πάνε στη βρύση και ύστερα στα έθιμα και στις μεγάλες γιορτές μέχρι να αποκτήσουν δύο παιδιά ή για ανάλογο χρονικό διάστημα.
Χρόνος χρήσης
αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Μακεδονία |
Σερρών
Ορεινή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
29/7/1967
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα
