μανικωτό ζακέτο 969/7,α
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, ανδρικό, μανικωτό ζακέτο από μπλε τσόχα
Φέρμελη, πίσω όψη
Φέρμελη, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, μπροστινή όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, μπροστινή όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, πίσω όψη
Λεπτομέρεια διακόσμου στο μανίκι, πίσω όψη
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο μπροστινό άνοιγμα
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο μπροστινό άνοιγμα
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο τελείωμα του μανικιού
Λεπτομέρεια τερζήδικου διακόσμου στο τελείωμα του μανικιού
Λεπτομέρεια ενυφασμένου διακόσμου στο λινομέταξο ύφασμα της φόδρας των μανικιών
Λεπτομέρεια ενυφασμένου διακόσμου στο λινομέταξο ύφασμα της φόδρας των μανικιών
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
969/7,α
Όνομα αντικειμένου
μανικωτό ζακέτο
Άλλο / Τοπικό όνομα
φέρμελη
Τυπολογία
αστικό
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Φέρμελη ή μεϊντάνι, ανδρικό, μανικωτό μπλε τσόχινο ζακέτο, εξάρτημα της φορεσιάς του φουστανελά που φορέθηκε αρχικά από τους αρματολούς, τους κλέφτες και του αγωνιστές του 1821, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως αυλική ενδυμασία και στη συνέχεια εξαπλώθηκε ως επίσημη (γιορτινή) ενδυμασία όλων των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών της χώρας. Η φέρμελη φοριέται μετά το γιλέκι (αμάνικο ζακέτο) και πριν το φερμεδογέδεκο ή φερμελωτό γιλέκι (αμάνικο ζακέτο με μεγάλα κουμπιά). Στη Νάουσα αποκαλείται πισλί και φοριέται από τους Γιανίτσαρους κατά το αποκριάτικο έθιμο "Γιανίτσαροι και Μπούλες". Αποτελείται από τα δύο μπροστινά φύλλα και το τραπεζιόσχημο φύλλο της πλάτης. Στα πλευρά, δύο τραπεζιόσχημα φύλλα δίνουν φάρδος στο ένδυμα. Φέρει κυκλική λαιμόκοψη και κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά. Στις
ωμοπλάτες, κάθετα στον κορμό, είναι ραμμένα τα μανίκια, μήκους 84εκ. και φάρδους 15εκ, χωρίς ραφή στην εσωτερική πλευρά του ώμου, στη μασχάλη και κατά μήκος του βραχίονα εσωτερικά. Το καπάκι των μανικιών έχει οξεία απόληξη και καμπυλόσχημες πλευρές. Στο τελείωμα κάθε μανικιού έχει αφαιρεθεί κομμάτι με ορθή γωνία και καμπύλη πλευρά. Το ζακέτο είναι φοδραρισμένο με σταμπωτά βαμβακερά υφάσματα, εκτός από τα μανίκια όπου είναι φοδραρισμένο με λαδί λινομέταξο ύφασμα, διακοσμημένο με ενυφασμένους, ανάγλυφους ρόμβους. Η φέρμελη είναι και διακοσμημένη με επίρραπτο κέντημα από μαύρα μεταξωτά γαϊτάνια και κορδόνια, καμωμένο σύμφωνα με την τερζήδικη τεχνική. Ολόγυρα είναι γαρνιρισμένο με σειρές γαϊτάνι. Μάλιστα, καθώς τα εξωτερικά γαϊτάνια συστρέφονται, σχηματίζουν πυκνό ζιγκ - ζαγκ. Στα μπροστινά φύλλα, μετά τις ευθείες γραμμές ακολουθεί κατακόρυφη ελλειψοειδής σύνθεση από σιγμοειδή, επαναλαμβανόμενα και συμπλεκόμενα κλαδιά με φύλλα και άνθη. Το μπροστινό άνοιγμα κλείνει με απιοειδή, μαύρα, πλεχτά κουμπιά που βρίσκονται στη δεξιά πλευρά (σώζονται μόνο δεκατρία) και εφαρμόζουν σε θηλιές της αριστερής. Πίσω από τις θηλιές, εσωτερικά επίρραπτη λωρίδα τσόχας. Στο δεξί πλευρό υπάρχει εξωτερικά επίρραπτο τσεπάκι από τσόχα. Η πλάτη δε φέρει διακόσμηση. Στην πλευρά του μανικιού με την ορθή γωνία, τα γαϊτάνια σχηματίζουν ορθογώνιο τρίγωνο με καμπυλόσχημη υποτείνουσα, συμπληρωματικό προς το κομμάτι που έχει αφαιρεθεί από την άλλη πλευρά του φύλλου. Την υποτείνουσα της πρώτης πλευράς ακολουθούν θηλιές από κορδόνι, όπου εφαρμόζουν κουμπιά της δεύτερης πλευράς, διατεταγμένα κι αυτά καμπυλόσχημα (υπάρχουν μόνο υπολείμματα των ραφών που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα). Το καπάκι των μανικιών είναι διακοσμημένο με παραλληλόγραμμη, με οξεία απόληξη, σύνθεση από κλαδιά όπως αυτή που υπάρχει στα μπροστινά φύλλα. Όμοια με αυτήν είναι και η σύνθεση που ξεκινά από την άνω μπροστινή γωνία του φύλλου των μανικιών. Τέλος, την εξωτερική πλευρά του βραχίονα κοσμεί επίμηκες, λογχοειδές μοτίβο με κορυφή διακοσμημένη με γλωσσωτές απολήξεις, θηλιές και σπείρες. Ακολουθεί τριγωνικό ανθικό μοτίβο.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Ύψος
0.420
Πλάτος
0.300
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Πελοπόννησος
-
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα
-
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι μεταξωτό
κορδόνι μεταξωτό
κουμπί πλεχτό
λινομέταξο
τσόχα
Τεχνικές
ενυφασμένη
επίρραπτη
κέντημα, τερζήδικο
στάμπα
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
άντρας
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
19ος αι.
Χρήστης
άντρας
Περίσταση χρήσης
γαμπριάτικο
Χρόνος χρήσης
19ος αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Πελοπόννησος
-
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
17/4/1953 20/4/1953
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Λαδά-Μινώτου, Μ. κ.ά. 1993, Ελληνικές φορεσιές, Αθήνα, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 1996, Ελληνικές Τοπικές Ενδυμασίες, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Παπαντωνίου, Ι. 2000, Η ελληνική ενδυμασία από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ού αιώνα, Αθήνα, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος - Καπόν.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα