μανικωτός επενδύτης
14156
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
14156
Όνομα αντικειμένου
μανικωτός επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
κοντοσαγιάς, κατωσάιας
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
μέσα 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Εσωτερικός σαγιάς, παρόμοιος με τον εξωτερικό, που όμως φέρει πρόσθετα, κόκκινα καβαδομάνικα, συνήθως πρόχειρα στερεωμένα. Τα καβαδομάνικα φοριούνται στις περιοχές Καρδίτσας και Τρικάλων, όπου δεν φοριέται το καβάδι. Τα καβαδομάνικα στον συγκεκριμένο σαγιά είναι πρόσθετα και παλαιότερα από το κέντημα του ποδόγυρου. Ο κοντοσαγιάς αυτός, όπως λέγεται στην Καρδίτσα, αποδίδεται στην περιοχή αυτή εξαιτίας του λευκού του χρώματος. Εκεί, όπως και αλλού, οι σαγιάδες φτιάχνονται από βαμβακερό βουρνωτό ύφασμα, ένα είδος πικέ του εμπορίου με σχέδια στην ύφανση, τα φραστερά, αλλά δεν βάφονται με λουλάκι. Οι σαγιάδες σιδερώνονται συνήθως με κάποιο βαρύ αντικείμενο που φτιάχνει στα λαγκιόλια τις πιέτες, μπλέτες. Τα μονόφυλλα καβαδομάνικα από νυφιάτικο καβάδι είναι φτιαγμένα από βαθιά βυσσινί τσόχα και ντυμένα με υπόλευκο βαμβακερό πανί που ρελιάζει
όλες τις πλευρές του φύλλου όπως καθαρά φαίνεται στη ραφή του. Έχουν γαζωθεί με ζιγκ-ζαγκ κάθετα πάνω στο σαγιά και φθάνουν περίπου ως το ύψος του αγκώνα. Η ραφή τους σταματά 15εκ. πριν τον κορμό του σαγιά, αυξάνοντας κατά πολύ το άνοιγμα της μασχάλης. Τα μανίκια έχουν λεπτό χρυσοκέντημα παράλληλο προς το κόψιμό τους φτιαγμένο με τεχρίλι. Δυο παράλληλες στενές ταινίες, που στολίζονται με θηλιά στην κάθε όψη, συμπλέκονται στο κέντρο του μανικιού σχηματίζοντας σταυρόσχημο μοτίβο με καμπύλες και άνισες κεραίες. Ο σαγιάς είναι φτιαγμένος από ένα πίσω φύλλο, τη "μάνα", που φθάνει ως τη λαιμόκοψη. Κάτω από το άνοιγμα των χεριών έχει τοποθετηθεί μικρό, στενόμακρο κομμάτι πανιού, το βαθράκι, που ενώνει το πίσω με το μπροστινό φύλλο και συγκρατεί τα πέντε λαγκιόλια της κάθε πλευράς. Ανάμεσα στο πολύ στενό μπροστινό φύλλο και το άνοιγμα του σαγιά, μεσολαβεί τριγωνικό φύλλο, το μπροστάρι. Ο κορμός, το μπροστινό άνοιγμα και ο ποδόγυρος είναι ντυμένα με δυο διαφορετικά βαμβακερά πανιά. Ντυμένη είναι και η ραφή που ενώνει το βαθράκι με το μπροστινό φύλλο. Επίσης, στα λαγκιόλια που ενώνονται με το μπροστινό φύλλο, οι "μύτες" τους είναι ενωμένες με ραφή. Όλες οι κατακόρυφες ραφές του σαγιά, αλλά και η οριζόντια που ενώνει βαθράκι και λαγκιόλια, τονίζονται με δύο μαύρες σειρές από στριμμένες, μάλλινες κλωστές (σκούλο) που φθάνουν ως τον κρυμμένο από το κέντημα ποδόγυρο. Περίπου 25εκ. πάνω από τον ποδόγυρο, τον σαγιά διατρέχει μαύρη δαντελωτή τρέσα, η πανωλόρδα, που παλιά έπλεκαν οι γυναίκες με το βελονάκι. Το κέντημα του σαγιά με μεταξωτά χάρτζια ή ζέχια και με επικρατέστερο χρώμα το πορτοκαλί είναι χαρακτηριστικό της περιοχής Καρδίτσας-Τρικάλων. Αποτελείται εδώ από δυο κεντητές λωρίδες, μια στενή χαμηλά και μια φαρδιά ψηλότερα, ραμμένες η μία πάνω στην άλλη και με τελείωμα από τσόχα, βυσσινί η επάνω, καφετί η κάτω. Η χαμηλή ταινία έχει απλό γραμμικό διάκοσμο με σειρές από μεταξωτές ουτράδες και ζιγκ-ζαγκ, με σκούρα χρώματα (καφετί, πράσινο, μπλε) σε πράσινο σκούρο φόντο. Στην επάνω ταινία κυριαρχεί το πορτοκαλί, ενώ λεπτομέρειες αποδίδονται με μπλε και πράσινο. Απεικονίζεται το μοτίβο της κλάρας με τρόπο τέτοιο που επιτρέπει τη χρονολόγηση του κεντήματος στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Τότε είναι που στην εκτέλεση χάνεται η σχηματοποίηση του μοτίβου και στόχος γίνεται το γέμισμα της επιφάνειας με ουτράδες. Στα από πάνω μυτάκια ή ντουγαδάκια είναι φανερή η βιαστική απόδοση. Η κεντητή ταινία στολίζεται με πράσινη δαντελωτή τρέσα και, ασύμμετρα στις δύο πλευρές, δεν καλύπτει το μπροστάρι. Στον ποδόγυρο, οι ραφές στα λαγκιόλια έχουν "τσιμπηθεί", ώστε οι πιέτες να πετάνε προς τα έξω.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός (;)
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
μυτάκια, κλάρα
Ύψος
0.960
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες
Χρόνος κατασκευής
μέσα 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Υλικά
βαμβάκι
καναβάτσο
πολύκλωνες μεταξωτές κλωστές
τιχρέλι
τρέσα
τσόχα
Τεχνικές
επίρραπτη
κέντημα,
τερζήδικο
υφαντό βιομηχανικό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
μέσα 20ού αι.
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Καραγκούνηδες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
μέσα 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Καρδίτσας
Καρδίτσα
Ελλάδα |
Θεσσαλία |
Τρικάλων
Τρίκαλα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Παπαντωνίου Ιωάννα
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
25/1/1972
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα