αιώνα, το χρυσοκέντημα υποδηλώνει πλούτο και κοινωνική θέση. Στην εμφάνιση και στην τεχνική, μοιάζει με τα εκκλησιαστικά βυζαντινά κεντήματα (χρυσοκλαβαρικά) χωρίς να είναι τόσο λεπτοφτιαγμένο. Οι γυναίκες ή οι μαΐστρες που "έριχναν το χρυσάφι", τύλιγαν το λεπτό χρυσόνημα γύρω από χοντρή, κίτρινη μεταξωτή κλωστή, στριμμένη πολλές φορές, το μπρισίμι. Αποτέλεσμα είναι η ανάγλυφη όψη του χρυσοκεντήματος. Στο κέντρο του κεντήματος δεσπόζει φαρδύς και κοντός "μαστραπάς". Η υπόλοιπη επιφάνεια γεμίζει με σχηματοποιημένο διάκοσμο που οργανώνεται σε μικρά ορθογώνια ή ελικοειδή σχήματα που σχηματίζουν καρδιόσχημα μοτίβα στις δύο πλαϊνές του πλευρές. Ακόμη όμως και τα ορθογωνισμένα σχήματα γεμίζουν με ραβδώσεις που αναπτύσσονται κυκλικά γύρω από έλικες έτσι ώστε ο σχηματικός διάκοσμος δεν είναι αυστηρός. Εκείνο όμως που προσδίδει στο χρυσοκέντημα χάρη και ελαφράδα είναι οι πολύχρωμες μεταξοκλωστές που τρυπώνουν που και που ανάμεσά του και που, μέσα και γύρω από τον "μαστραπά" φαντάζουν σαν πολύτιμα πετράδια. Στις πλαϊνές πλευρές του κεντήματος, τα διάχωρα που γεμίζουν με μετάξια μεγαλώνουν. Την ζωηρή πολυχρωμία δημιουργούν το κόκκινο, το πορτοκαλί, το φούξια, το ροζ, το μωβ, το ανοιχτοπράσινο, το βιολετί και το θαλασσί. Στην μπροστινή όψη των κατωμάνικων, το χρυσοκέντημα είναι πολύ ανάλογο με αυτό που μόλις είδαμε. Στο κέντρο του, μέσα από οξυκόρυφη γωνία προβάλλει μικρό, καμπυλόσχημο μοτίβο. Γενικά ο διάκοσμος του κατωμάνικου προτιμάει τις καμπύλες και επιτρέπει τα ορθογώνια διάχωρα μόνο στην μπορντούρα. Ραβδώσεις διατάσσονται και εδώ γύρω από έλικες, σχηματίζοντας και κάποια καρδιόσχημα μοτίβα. Μεταξοκλωστές τρυπώνουν και πάλι χρωματίζοντας τη χρυσή επιφάνεια. Στην πίσω όψη του κατωμάνικου, γραφτό κέντημα με μεταξοκλωστές ακουμπά το χρυσοκέντημα που στερεώνεται επάνω του με τριπλές, ακτινωτές βελονιές. Το σκούρο φόντο από μαύρα και σκούρα μπλε μετάξια αναδεικνύει τα έντονα χρώματα των σχεδίων σε διάχωρα που περιγράφονται από βυσσινί κλωστή. Στο κέντρο, διπλός "μαστραπάς" περικλείει δυο γυναικείες μορφές με σώματα που περιέχουν γραμμικό μοτίβο με κεφάλι με τονισμένο χρωματικά μικρό σημείο τους. Ολόγυρα ποικίλα σχήματα, δακρυόσχημα, ρομβοειδή, ελεύθερα ορθογώνια, διατάσσονται με συμμετρία που κρύβεται από την πολυχρωμία και την έλλειψη αυστηρότητας στα σχήματα. Επικρατεί το ροζ και το κόκκινο και ακολουθούν το πορτοκαλί, το πράσινο, το ανοιχτοπράσινο, το μωβ, το βιολετί, το θαλασσί. Η μπορντούρα τοποθετεί σε ορθογώνια διάχωρα μικρά ορθογώνια σχήματα σε ελεύθερη απόδοση, δυο από τα οποία ενώνονται διαγώνια μεταξύ τους. Κάτω από το χρυσό γαϊτάνι στο τελείωμα, προβάλλει ασπροκεντημένη δαντέλα του μέτρου.