μανικωτός μπούστος 8858/7
Νυφικός και γιορτινός τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικός και γιορτινός τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικός και γιορτινός τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικός και γιορτινός τζάκος Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικός και γιορτινός τζάκος Αττικής, πίσω όψη
Νυφικός και γιορτινός τζάκος Αττικής, πίσω όψη
"Μαστραπάς" στο κέντρο του μανικιού
"Μαστραπάς" στο κέντρο του μανικιού
Μπροστινή όψη του μανικιού
Μπροστινή όψη του μανικιού
Πίσω όψη του μανικιού
Πίσω όψη του μανικιού
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
8858/7
Όνομα αντικειμένου
μανικωτός μπούστος
Άλλο / Τοπικό όνομα
τζάκος
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
19ος αι. (;)
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Κοντός, εφαρμοστός μπούστος, τζάκος, με στενά μανίκια που φθάνουν ως τον αγκώνα, τα "πάνω μανίκια". Φοριόταν πάνω από το αμάνικο πουκάμισο. Τα πάνω μανίκια είχαν τα δικά τους σχέδια και βελονιές. Ένα δεύτερο ζευγάρι, τα "κάτω μανίκια", χαλαρά ραμμένα με τα επάνω, είχαν συνήθως το ίδιο κέντημα με το πουκάμισο. Τα μανίκια κεντιούνται σε τελάρο πριν ενωθούν με τον κορμό. Από τον μπούστο λείπουν τα κατωμάνικα. Είναι φτιαγμένος από μονόφυλλο, υπόλευκο, λεπτό βαμβακερό πανί του αργαλειού και επενδεδυμένος με άλλο υφαντό βαμβακερό στο ίδιο χρώμα. Έχει κατακόρυφο, πλατύ άνοιγμα που συγκλίνει στρογγυλεύοντας στο τελείωμά του, με άκρες που εφάπτονται κλείνοντας με δύο κόπιτσες μόλις δυο δάχτυλα ψηλότερα από το άκρο του ρούχου. Το άνοιγμα διακοσμείται με φαρδύ βιολετί γαϊτάνι που
στρίβει στο τελείωμα και αντικαθίσταται από στενό γαϊτάνι στο ίδιο χρώμα που φθάνει σχεδόν ως τις πλαϊνές ραφές. Το ίδιο στενό γαϊτάνι στολίζει το τελείωμα των μανικιών. Πάνω του είναι στερεωμένο βυσσινί κορδόνι που σχηματίζει δαντέλα με μικρές θηλιές και κυματισμό. Στην ένωση των μανικιών με τον κορμό, κάτω από τις μασχάλες, έχει τοποθετηθεί ρομβοειδές κομμάτι πανιού για άνεση στην κίνηση. Το έξοχο κέντημα στα μανίκια συνδυάζει γραφτή τεχνική με μετάξια και χρυσοκέντημα. Το γεγονός ότι οι μεταξοκλωστές είναι βαμμένες με φυτικές βαφές κάνει πιθανή την χρονολόγηση του τζάκου στον 19ο αιώνα. Ο "μαστραπάς" με τα γαρύφαλλα θεωρείται θέμα με ανατολική προέλευση. Ο χρυσοκεντημένος "μαστραπάς", με τα οδοντωτά περιγράμματα, σε σχήμα που θυμίζει ρόδι, γεμίζει με γαρύφαλλο που εναλλάσσει χρυσά με βιολετί/φούξια πέταλα. Στον ίδιο κατακόρυφο άξονα, μικρότερο, παρόμοιο γαρύφαλλο επιστέφει τον "μαστραπά". Στις τέσσερις γωνίες του κεντήματος, ένα μεγάλο γαρύφαλλο γέρνει με χάρη. Ανάμεσά τους, πολύχρωμο λουλούδι καταλήγει σε μικρό γαρύφαλλο. Στα ενδιάμεσα κενά, μικρότερα λουλούδια, πολύχρωμα και χρυσά, διανθισμένα με γαρυφαλλένια πέταλα, συμπληρώνουν το πλούσιο κέντημα. Το βιολετί/φούξια επικρατεί χωρίς να επισκιάζει τη ζωηρή πολυχρωμία. Πέρα από το χρυσό, τον τόνο δίνουν το θαλασσί σε δύο τόνους, ένα ανοιχτό γαλάζιο, το βαθύ γαλαζοπράσινο, το πράσινο της ελιάς, το κίτρινο, το μελί και το σοκολατί. Το κέντημα υπογραμμίζει στενή μπορντούρα με περιγράμματα από δυο χρώματα που εναλλάσσονται. Ανάμεσά τους τρίκλωνο κυματιστό κλαδί, χρυσό στο κέντρο του μανικιού και πολύχρωμο στις δύο άκρες. Οι καμπύλες του γεμίζουν με χρώματα. Ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, το χρυσοκέντημα υποδηλώνει πλούτο και κοινωνική θέση. Στην εμφάνιση και στην τεχνική, μοιάζει με τα εκκλησιαστικά βυζαντινά κεντήματα (χρυσοκλαβαρικά) χωρίς να είναι τόσο λεπτοφτιαγμένο. Οι γυναίκες ή οι μαΐστρες που "έριχναν το χρυσάφι", τύλιγαν το λεπτό χρυσόνημα γύρω από χοντρή, κίτρινη μεταξωτή κλωστή, στριμμένη πολλές φορές, το μπρισίμι. Αποτέλεσμα είναι η ανάγλυφη όψη του χρυσοκεντήματος.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
"μαστραπάς", λουλούδια, γαρύφαλλα
Ύψος
0.340
Πλάτος
0.450
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες, μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
19ος αι. (;)
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Βόρεια Αττική (Κηφισιά, Μαρούσι;)
Υλικά
βαμβάκι
γαϊτάνι μεταξωτό
μεταξοκλωστή
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
κέντημα, πεταχτή
κέντημα, ψαροκόκαλο
υφαντό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες (;)
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
19ος αι. (;) - αρχές 20ού αι.
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες (;)
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
19ος αι. (;) - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Βόρεια Αττική (Κηφισιά, Μαρούσι;)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
1952-1953 (;)
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα