μαντίλι κεφαλής
14073
Τμήμα της μπορντούρας: "τουλίπα" με κόμπους ή με "φιλτιρέ"
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
14073
Όνομα αντικειμένου
μαντίλι κεφαλής
Άλλο / Τοπικό όνομα
πιέτες ή τσεμπέρι
Τυπολογία
νησιωτικό
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Πιέτες ή τσεμπέρι, μεγάλο τριγωνικό κεφαλομάντιλο από την Ύδρα. Έχει απαλό κίτρινο χρώμα που δημιουργείται από το ντύσιμο λευκής διάφανης, οργαντίνας με κίτρινο βαμβακερό σατέν, το ντύμα. Και τα δύο υφάσματα αποτελούνται από δύο κομμάτια. Στην οργαντίνα η ένωση έχει γίνει στις ούγιες. Έχει σχήμα ορθογώνιο ισοσκελούς τριγώνου, του οποίου οι ίσες πλευρές (μήκους 1,10μ. η καθεμία) διακοσμούνται με φαρδιά, κεντητή μπορντούρα. Το τελείωμά τους στολίζει λεπτή, υπόλευκη δαντέλα φτιαγμένη με τη βελόνα, (μπιρμπίλια), που συνδυάζει πυκνά τριγωνάκια με ανάερο φυτικό μοτίβο από φύλλα και άνθος, με ελευθερία κίνησης. Η δαντέλα γυρίζει στη γωνία, στολίζοντας και μικρό τμήμα της μεγάλης πλευράς. Το κέντημα του μαντιλιού έχει γίνει σε τελάρο με ιβουάρ μεταξοκλωστή. Τα έξεργα τμήματά του, που σχεδόν όλα περιγράφονται
με λεπτό γαζί στο χέρι, δημιουργούνται με πλακέ βελονιά που τυλίγει χοντρές κλωστές. Την εντύπωση όμως κλέβουν οι λεπτότατες βελονιές που κάνουν το κέντημα να μοιάζει πότε με δαντέλα και πότε με αριστούργημα αργυροχρυσοχοΐας. Το εσωτερικό των μεγάλων λουλουδιών πότε καλύπτεται με δίχτυ που θυμίζει φιλτιρέ και πότε σφύζει από πυκνότατες ή αραιές κουκίδες φτιαγμένες με τον "γαλλικό κόμπο" που αποδίδει συνήθως την γύρη των λουλουδιών. Το φυτικό μοτίβο της μπορντούρας με τέσσερα λογής λουλούδια και φυλωτά κλαδιά επαναλαμβάνεται πανομοιότυπο και μόνο το μεγάλο άνθος σε σχήμα ανοιχτής τουλίπας μένει αναποφάσιστο ανάμεσα στο δίχτυ ή τους κόμπους. Στην γωνία του κεντήματος σχηματίζεται ανθοδέσμη με συμμετρικά βαλμένα λουλούδια γύρω από κεντρικό, ψηλό ανθοφόρο κλαδί, που συγκρατείται με κομψό, ανθισμένο φιόγκο. Ο κάμπος του κεντήματος γεμίζει σε πυκνές σειρές από μικρό φυτικό μοτίβο. Οι πιέτες ή το τσεμπέρι αποτελούν χαρακτηριστικό τμήμα του κεφαλοκαλύμματος και οι γυναίκες Ύδρας και Σπετσών και της Ερμιονίδας ονόμαζονταν "τσεμπερούδες". Αφού τα μαλλιά γίνουν πλεξούδες και τοποθετηθεί το φακιόλι -τα μπουλέτσια από ξένα μαλλιά που δίνουν ύψος συνηθίζονταν μόνον από τις αρχόντισσες- μπαίνουν σε πιέτες κολλητά στη ρίζα των μαλλιών και δένονται κάτω από τις κοτσίδες τα καπίστρια ή ζωνίτσες, δυο κορδονάκια ραμμένα στο σημείο που το μαντίλι ακουμπά στους κροτάφους. Στη συνέχεια, οι γωνίες του μαντιλιού (τσέπια) σταυρώνονται χαλαρά κάτω από το σαγόνι, αφού το μαντίλι πτυχωθεί πρώτα (πιέτες) και στους κροτάφους. Τα τσέπια γυρίζουν πίσω και στερεώνονται στην κορυφή του κεφαλιού και προς τα πίσω. Οι πιέτες στολίζονταν με έξι καρφίτσες. Οι γιορτινές και νυφικές πιέτες είναι ολοκέντητες με χρυσά, πολύχρωμα ή μονόχρωμα κεντήματα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια, μίσχοι, φύλλα
Ύψος
0.770
Μήκος
1.750
Κατασκευή
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Αττικής
Αργοσαρωνικός (Ύδρα)
Υλικά
μεταξοβάμβακο
μεταξοκλωστή
οργαντίνα
Τεχνικές
δαντέλα με βελόνα
κέντημα,
γαζί
κέντημα,
γαλλικός κόμπος
κέντημα,
πλακέ
υφαντό βιομηχανικό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Αττικής
Αργοσαρωνικός (Ύδρα)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα