μαντίλι κεφαλής 777/1,β
Πιέτες από την Ύδρα
Πιέτες από την Ύδρα
Πιέτες από την Ύδρα
Πιέτες από την Ύδρα
Τα δύο ανθικά μοτίβα της μπορντούρας
Τα δύο ανθικά μοτίβα της μπορντούρας
Η γωνία του μαντιλιού
Η γωνία του μαντιλιού
Σχηματοποιημένα ανθάκια (μέλισσες;) στον κάμπο του μαντιλιού
Σχηματοποιημένα ανθάκια (μέλισσες;) στον κάμπο του μαντιλιού
Δαντέλα με τη βελόνα στο τελείωμα
Δαντέλα με τη βελόνα στο τελείωμα
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
777/1,β
Όνομα αντικειμένου
μαντίλι κεφαλής
Άλλο / Τοπικό όνομα
πιέτες ή τσεμπέρι
Τυπολογία
νησιωτικό
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Πιέτες ή τσεμπέρι, μεγάλο τριγωνικό κεφαλομάντιλο από την Ύδρα. Έχει απαλό κίτρινο χρώμα που δημιουργείται από το ντύσιμο λευκής διάφανης, οργαντίνας με κίτρινο βαμβακερό σατέν, το ντύμα. Έχει σχήμα ορθογώνιο ισοσκελούς τριγώνου, του οποίου οι ίσες πλευρές (μήκους 1,10μ. η καθεμία) διακοσμούνται με φαρδιά, χρυσοκέντητη μπορντούρα. Το τελείωμά τους στολίζει λεπτή, κίτρινη δαντέλα φτιαγμένη με τη βελόνα, (μπιρμπίλια), που εναλλάσσει ελεύθερο, διπλό ανθικό στοιχείο με μεγαλύτερο, τριγωνικό με λεπτές πλαϊνές απολήξεις στολισμένες με πούλιες και κεντρική ημικυκλική στολισμένη με ελεύθερες χρυσοκλωστές. Η δαντέλα γυρίζει στη γωνία και στολίζει και μικρό τμήμα της μεγάλης πλευράς. Το έξεργο χρυσοκέντημα είναι "απλικέ": έχει γίνει πάνω σε χαρτόνι με φουσκωτή βελονιά και έχει τοποθετηθεί στη συνέχεια πάνω στην οργαντίνα, επίρραπτο. Από κεντρικό κλαδί με
ανεπαίσθητες καμπύλες ανθίζουν, δεξιά και αριστερά, δύο ζευγάρια μεγάλων λουλουδιών: το ένα, σε απόλυτη συμμετρία, εμφανίζει δυο ανοιχτά λουλούδια και από πάνω τους κλαδιά με πέντε μπουμπούκια· το άλλο φέρει αντιμέτωπα ένα λουλούδι στρογγυλό σαν ρόδι με άλλο, ψηλό και κομψότερα. Πάνω απ' αυτά, δυό συμμετρικά πλατανόφυλλα. Το κέντημα έχει γίνει με χρυσό και ασημένιο τιρτίρι, πούλιες και με αχνοκίτρινη μεταξοκλωστή. Στη γωνία του μαντιλιού, το κέντημα γίνεται θριαμβευτικό: μέσα από ένα φιόγκο ανθοδέσμης υψώνεται ψηλό και ευθυτενές κλαδί που έχει ανθίσει συμμετρικά με τρία μεγάλα λουλούδια στην κάθε του πλευρά και άλλα μικρότερα. Το κεντρικό τμήμα, ο κάμπος του μαντιλιού γεμίζει με ελεύθερα σχηματοποιημένα ανθάκια, που θυμίζουν έντονα μικρές μέλισσες. Δεξιά κι αριστερά από το μέσον της μεγάλης πλευράς και κοντά σ' αυτό, είναι ραμμένα δυο κίτρινα κορδελάκια από το ύφασμα της επένδυσης, τα καπίστρια. Οι πιέτες ή το τσεμπέρι αποτελούν χαρακτηριστικό τμήμα του κεφαλοκαλύμματος και οι γυναίκες Ύδρας και Σπετσών και της Ερμιονίδας ονόμαζονταν "τσεμπερούδες". Αφού τα μαλλιά γίνουν πλεξούδες και τοποθετηθεί το φακιόλι -τα μπουλέτσια από ξένα μαλλιά που δίνουν ύψος συνηθίζονταν μόνον από τις αρχόντισσες- μπαίνουν σε πιέτες κολλητά στη ρίζα των μαλλιών και δένονται κάτω από τις κοτσίδες τα καπίστρια ή ζωνίτσες, δυο κορδονάκια ραμμένα στο σημείο που το μαντίλι ακουμπά στους κροτάφους. Στη συνέχεια, οι γωνίες του μαντιλιού (τσέπια) σταυρώνονται χαλαρά κάτω από το σαγόνι, αφού το μαντίλι πτυχωθεί πρώτα (πιέτες) και στους κροτάφους. Τα τσέπια γυρίζουν πίσω και στερεώνονται στην κορυφή του κεφαλιού και προς τα πίσω. Οι πιέτες στολίζονταν με έξι καρφίτσες. Οι γιορτινές και νυφικές πιέτες είναι ολοκέντητες με χρυσά, πολύχρωμα ή μονόχρωμα κεντήματα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια, μίσχοι, φύλλα 
Ύψος
0.770
Μήκος
1.650
Κατασκευή
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αργοσαρωνικός (Ύδρα)
Υλικά
μεταξοβάμβακο
μεταξοκλωστή
οργαντίνα
πούλιες
τιρτίρι
χαρτόνι
Τεχνικές
δαντέλα με βελόνα
κέντημα, πλακέ
υφαντό
χρυσοκέντημα, πλακέ
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αργοσαρωνικός (Ύδρα)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Κορρέ-Ζωγράφου, Κ. 1991, Νεοελληνικός κεφαλόδεσμος, Αθήνα.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα