μαντίλι κεφαλής 778/2,β
Πιέτες από την Ύδρα
Πιέτες από την Ύδρα
Πιέτες από την Ύδρα
Πιέτες από την Ύδρα
Τα δύο ανθικά μοτίβα της μπορντούρας
Τα δύο ανθικά μοτίβα της μπορντούρας
Η γωνία του μαντιλιού
Η γωνία του μαντιλιού
Σχηματοποιημένα ανθάκια ("μέλισσες") στον κάμπο του μαντιλιού
Σχηματοποιημένα ανθάκια ("μέλισσες") στον κάμπο του μαντιλιού
Δαντέλα με τη βελόνα στο τελείωμα
Δαντέλα με τη βελόνα στο τελείωμα
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
778/2,β
Όνομα αντικειμένου
μαντίλι κεφαλής
Άλλο / Τοπικό όνομα
πιέτες ή τσεμπέρι
Τυπολογία
νησιωτικό
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Πιέτες ή τσεμπέρι, μεγάλο τριγωνικό κεφαλομάντιλο από την Ύδρα. Έχει απαλό κίτρινο χρώμα που δημιουργείται από το ντύσιμο λευκής οργαντίνας με κίτρινο βαμβακερό σατέν, το ντύμα. Έχει σχήμα ορθογώνιου ισοσκελούς τριγώνου, του οποίου οι ίσες πλευρές (μήκους 1,10μ. η καθεμία) διακοσμούνται με φαρδιά, χρυσοκέντητη μπορντούρα. Το τελείωμά τους στολίζει λεπτή, κίτρινη δαντέλα φτιαγμένη με τη βελόνα, (μπιρμπίλια) με διάτρητες κυψέλες και τριγωνικά γλωσσάκια από τα οποία κρέμονται χρυσοκλωστές. Η δαντέλα γυρίζει στη γωνία και στολίζει και μικρό τμήμα της μεγάλης πλευράς. Το έξεργο χρυσοκέντημα είναι "απλικέ": έχει γίνει πάνω σε χαρτόνι με φουσκωτή βελονιά και έχει τοποθετηθεί στη συνέχεια πάνω στην οργαντίνα, επίρραπτο. Στην πλούσια μπορντούρα του μαντιλιού εναλλάσσονται δυό συναφή φυτικά μοτίβα με παραλλαγή του κεντρικού λουλουδιού. Το μοτίβο
με την μαργαρίτα περιλαμβάνει μεγάλα αγκαθωτά φύλλα που μόνο το περίγραμμά τους έχει κεντηθεί με χρυσοκλωστή ή αχνοκίτρινη μεταξοκλωστή ενώ το νεύρο τους δηλώνεται με τιρτίρι και πούλιες. Το μοτίβο με το ρόδο περιλαμβάνει λυγερά κλαδιά με πολλά φυλλαράκια, κεντημένα με χρυσόνημα ή αχνοκίτρινη μεταξοκλωστή. Τα μοτίβα συμπληρώνονται με μικρότερα αστερόσχημα ή άλλα σχηματοποιημένα ανθάκια, κεντημένα πάντα είτε με τιρτίρι και πούλιες είτε με χρυσή ή μεταξένια κλωστή. Στη γωνία του μαντίλιου, το χρυσοκέντημα γίνεται θριαμβευτικό: ανθοδέσμη δεμένη με φιόγκο ενώνει χαμηλά φυλλοφόρα κλαδιά, που απλώνονται συμμετρικά στο πλάι, με κεντρικό ευθυτενές κλαδί που απολήγει σε σχηματοποιημένα ανθάκια. Περίπου στα μισά του ύψους του είναι στερεωμένη μια μαργαρίτα και από πάνω της ανθίζουν δυο συμμετρικά ρόδα. Το κεντρικό τμήμα, ο κάμπος του μαντιλιού γεμίζει με ελεύθερα σχηματοποιημένα ανθάκια, που θυμίζουν έντονα μικρές μέλισσες. Ραμμένα δεξιά κι αριστερά από το μέσον της μεγάλης πλευράς και κοντά σ' αυτό, δυό κίτρινα κορδελάκια, τα καπίστρια. Οι πιέτες ή το τσεμπέρι αποτελούν χαρακτηριστικό τμήμα του κεφαλοκαλύμματος και οι γυναίκες Ύδρας και Σπετσών και της Ερμιονίδας ονόμαζονταν "τσεμπερούδες". Αφού τα μαλλιά γίνουν πλεξούδες και τοποθετηθεί το φακιόλι -τα μπουλέτσια από ξένα μαλλιά που δίνουν ύψος συνηθίζονταν μόνον από τις αρχόντισσες- μπαίνουν σε πιέτες κολλητά στη ρίζα των μαλλιών και δένονται κάτω από τις κοτσίδες τα καπίστρια ή ζωνίτσες, δυο κορδονάκια ραμμένα στο σημείο που το μαντίλι ακουμπά στους κροτάφους. Στη συνέχεια, οι γωνίες του μαντιλιού (τσέπια) σταυρώνονται χαλαρά κάτω από το σαγόνι, αφού το μαντίλι πτυχωθεί πρώτα (πιέτες) και στους κροτάφους. Τα τσέπια γυρίζουν πίσω και στερεώνονται στην κορυφή του κεφαλιού και προς τα πίσω. Οι πιέτες στολίζονταν με έξι καρφίτσες. Οι γιορτινές και νυφικές πιέτες είναι ολοκέντητες με χρυσά, πολύχρωμα ή μονόχρωμα κεντήματα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια, μίσχοι, φύλλα 
Ύψος
0.770
Μήκος
1.620
Κατασκευή
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αργοσαρωνικός (Ύδρα)
Υλικά
κορδέλα γκρο
μεταξοβάμβακο
μεταξοκλωστή
οργαντίνα
πούλιες
τιρτίρι
χαρτόνι
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
δαντέλα με βελόνα
κέντημα, πλακέ
υφαντό βιομηχανικό
χρυσοκέντημα, πλακέ
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αργοσαρωνικός (Ύδρα)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Δημοσιεύσεις
Δημοσιεύσεις αντικειμένου
Ημερολόγιο ΛτΕ 2003
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Κορρέ-Ζωγράφου, Κ. 1991, Νεοελληνικός κεφαλόδεσμος, Αθήνα.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα