μαντίλι κεφαλής 827/2
Πιέτες από τις Σπέτσες
Πιέτες από τις Σπέτσες
Δύο από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα της μπορντούρας και η χρυσή δαντέλα
Δύο από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα της μπορντούρας και η χρυσή δαντέλα
Η γωνία του μαντιλιού
Η γωνία του μαντιλιού
Πολύχρωμα φυτικά μοτίβα στον κάμπο του μαντιλιού
Πολύχρωμα φυτικά μοτίβα στον κάμπο του μαντιλιού
Πιέτες από τις Σπέτσες
Πιέτες από τις Σπέτσες
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
827/2
Όνομα αντικειμένου
μαντίλι κεφαλής
Άλλο / Τοπικό όνομα
πιέτες ή τσεμπέρι
Τυπολογία
νησιωτικό, αστικό
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Πιέτες ή τσεμπέρι, μεγάλο τριγωνικό κεφαλομάντιλο από τις Σπέτσες. Είναι φτιαγμένο από κροκί μετάξι και φοδραρισμένο με υπόλευκο βαμβακερό ύφασμα, το ντύμα, από ένα μεγάλο κομμάτι και μικρότερα στις γωνίες. Έχει σχήμα ισοσκελούς τριγώνου, του οποίου οι ίσες πλευρές (μήκους 1,02μ. η καθεμία) διακοσμούνται με πολύχρωμη κεντητή μπορντούρα. Το τελείωμά τους στολίζει λεπτή, χρυσή δαντέλα (μπιρμπίλια) με σειρά από ανθάκια, φτιαγμένα με τη βελόνα. Το κέντημα του μαντιλιού φτιαγμένο στο τελάρο με μεταξοκλωστές και χρυσόνημα και με χρυσές, μικροσκοπικές πούλιες είναι εξαιρετικά λεπτό και επιμελημένο. Από σχηματοποιημένη γλάστρα (;) προβάλλει ψηλόλιγνο, ευθύγραμμο και γερτό κλαδί με λογχοειδή φύλλα και λουλούδια στην κορυφή του. Γλάστρα και λουλούδια είναι διάστικτα από κομποβελονιές. Από το πλάι της γλάστρας φυτρώνει και καμπύλο κλαδάκι με
φύλλα απλά και αγκαθωτά και με λεπτά ανθάκια. Μικρό φυλλοφόρο κλαδί με πλαϊνό λουλούδι ενώνει την γλάστρα με το επόμενο μοτίβο. Τα μοτίβα επαναλαμβάνονται ομοιόμορφα ως λίγο πριν τη γωνία. Τη γωνία καταλαμβάνει ένα μεγάλο διάστικτο δοχείο, σε σχήμα δίωτου κάνθαρου. Πάνω του ανθίζουν δύο ίδια πλαϊνά και ένα κεντρικό κλαδί, ενώ από κάτω του προβάλλουν τρία φύλλα. Στο κέντρο, δίχρωμο λουλούδι και φύλλα. Τον κάμπο γεμίζουν αραιές σειρές από πολύχρωμα φυτικά μοτίβα με κυκλικό κλαδάκι, λουλουδάκια και ελικοειδή βλαστό. Τα χρώματα του κεντήματος έρχονται σε ζωηρή αντίθεση με τον κροκί κάμπο. Συνδυάζονται το χρυσό με το μαύρο, το βιολετί, το ροζ, το μωβ, το πράσινο σε δυο αποχρώσεις. Οι πούλιες και το χρυσόνημα δίνουν πρόσθετη λάμψη. Στην ανάποδη της μεγάλης πλευράς σώζεται μόνον ένα από τα δύο κορδελάκια, τα καπίστρια. Οι πιέτες ή το τσεμπέρι αποτελούν χαρακτηριστικό τμήμα του κεφαλοκαλύμματος και οι γυναίκες Ύδρας και Σπετσών και της Ερμιονίδας ονόμαζονταν "τσεμπερούδες". Αφού τα μαλλιά γίνουν πλεξούδες και τοποθετηθεί το φακιόλι -τα μπουλέτσια από ξένα μαλλιά που δίνουν ύψος συνηθίζονταν μόνον από τις αρχόντισσες- μπαίνουν σε πιέτες κολλητά στη ρίζα των μαλλιών και δένονται κάτω από τις κοτσίδες τα καπίστρια ή ζωνίτσες, δυο κορδονάκια ραμμένα στο σημείο που το μαντίλι ακουμπά στους κροτάφους. Στη συνέχεια, οι γωνίες του μαντιλιού (τσέπια) σταυρώνονται χαλαρά κάτω από το σαγόνι, αφού το μαντίλι πτυχωθεί πρώτα (πιέτες) και στους κροτάφους. Τα τσέπια γυρίζουν πίσω και στερεώνονται στην κορυφή του κεφαλιού και προς τα πίσω. Οι πιέτες στολίζονταν με έξι καρφίτσες. Οι γιορτινές και νυφικές πιέτες είναι ολοκέντητες με χρυσά, πολύχρωμα ή μονόχρωμα κεντήματα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια, κλαδιά, φύλλα 
Ύψος
0.730
Μήκος
1.510
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
19ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αργοσαρωνικός (Σπέτσες)
Υλικά
βαμβάκι
κορδέλα
μετάξι
μεταξοκλωστή
πούλιες
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
δαντέλα με βελόνα
κέντημα, κομποβελονιά
κέντημα, πλακέ
κέντημα, ρίζα
υφαντό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Αργοσαρωνικός (Σπέτσες)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Κορρέ-Ζωγράφου, Κ. 1991, Νεοελληνικός κεφαλόδεσμος, Αθήνα.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα