πουκάμισο 1517/2
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, μπροστινή όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, πίσω όψη
Νυφικό και γιορτινό πουκάμισο Αττικής, πίσω όψη
Κεντητός ποδόγυρος
Κεντητός ποδόγυρος
Λεπτομέρεια κεντήματος: "διπλός μαστραπάς" ή "βελανίδι"
Λεπτομέρεια κεντήματος: "διπλός μαστραπάς" ή "βελανίδι"
Λεπτομέρεια κεντήματος: δυο κατακόρυφα ζευγάρια γυναικείων μορφών
Λεπτομέρεια κεντήματος: δυο κατακόρυφα ζευγάρια γυναικείων μορφών
Λεπτομέρεια κεντήματος: γλωσσωτή απόληξη με γυναικείες μορφές
Λεπτομέρεια κεντήματος: γλωσσωτή απόληξη με γυναικείες μορφές
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
1517/2
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
φούντι, φούντι με τα δεκαοκτώ γουργουλιά
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Αμάνικο πουκάμισο από βαμβακερό πανί του αργαλειού στο φυσικό του χρώμα. Το πλάτος της μονόφυλλης "μάνας" είναι 49εκ. Πρόσθετο φάρδος δίνουν στο πουκάμισο τρεις λόξες δεξιά και δύο μεγαλύτερες αριστερά που φθάνουν ως τις μασχάλες. Έχει βαθύ μπροστινό άνοιγμα, στερεωμένο με γαζί μηχανής που έκλεινε με κουμπί και θηλιά. Η στρογγυλή λαιμόκοψη είναι ρελιασμένη με το ίδιο ύφασμα. Ο ποδόγυρος έχει γεμίσει σε ύψος 43εκ. με πολύχρωμο, πυκνό και σφιχτό κέντημα. Η κυριαρχία του κόκκινου χρώματος είναι προφανής. Στη λαμπερότητα του κεντήματος συμβάλλει αρκετά ένα ζωηρό πράσινο, ενώ το κίτρινο και το θαλασσί τονίζουν διακριτικά χωρίς να επιβάλλονται. Το σκοτεινό φόντο του κεντήματος συνθέτουν το μαύρο, το σκούρο μπλε και το γκρενά. Η κεντημένη επιφάνεια απολήγει σε οδοντωτές γλώσσες (κεφαλάκια
ή και δοντάκια) που το καθένα περικλείει γυναικεία (φτερωτή;) μορφή, τα κρούσκεζε. Δύο στενές "μπορντούρες" πλαισιώνουν την φαρδιά κεντρική ζώνη. Στην κάτω, ορθογώνιο σχήμα τεμαχίζεται συμμετρικά σε εννέα μικρότερα. Τα τρία απ' αυτά, στη διαγώνιο, ξεχωρίζουν με κοινό περίγραμμα. Στην επάνω ταινία, μεγάλο ζιγκ-ζαγκ με πεπλατυσμένες γωνίες οριοθετεί τριγωνικά διάχωρα. Μέσα τους χωρούν ένα κεντρικό μοτίβο σε σχήμα μανιταριού, πλαισιωμένο από δυο μικρά γεωμετρικά σχήματα. Στην κεντρική ζώνη, πλήθος από κόκκινες ψηφίδες συγχέουν τα διακοσμητικά θέματα. Ευδιάκριτος είναι ο κατακόρυφος διπλός "μαστραπάς" ή "το βελανίδι", με τις γυναικείες φιγούρες που περιέχει πάνω και κάτω. Στον ίδιο κατακόρυφο άξονα έχει τοποθετηθεί ακόμη μια, ολοκληρωμένη σχεδιαστικά, γυναικεία μορφή. Παρατηρώντας της φιγούρες αυτές, μπορούμε να υποθέσουμε ότι και το "μανιτάρι" είναι απλώς μια περισσότερο σχηματοποιημένη ανθρώπινη μορφή. Ο "λαιμός" του σχεδίου πλαισιώνεται δεξιά κι αριστερά από δύο αντεστραμμένες γυναικείες (φτερωτές;) μορφές. Ανάμεσα στους "μαστραπάδες" ή "βελανίδια" παρεμβάλλονται τέσσερις γυναικείες μορφές, συντεταγμένες σε ζευγάρια. Οι δύο επάνω έχουν χωρέσει σε σχήμα που αποτελεί μικρογραφία του μεγάλου μοτίβου. Στον ίδιο άξονα, μία αντεστραμμένη και μία όρθια μορφή διαφέρουν ως προς το κεφάλι και τα χέρια-φτερούγες. Έχουν όμως και οι δύο τονισμένη την κοιλιά τους με διαφορετικό χρώμα. Το πουκάμισο παίρνει τ' όνομά του από τον πλούσια κεντημένο ποδόγυρό του, το φούντι. Τα κεντήματα ήταν "γραφτά", το σχέδιο δηλαδή αποτυπωνόταν πρώτα με μελάνι. Γουργουλιά λέγονται τα πολύχρωμα μετάξια που γέμιζαν τα σχέδια και το κόκκινο/γκρενά του περιγράμματος κρεμέζι. Οι γυναίκες φορούσαν την καλή τους φορεσιά ώσπου να κάνουν ένα με δύο παιδιά ή ως τα 35.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
"μαστραπάς", γυναίκα, "βελανίδι"
Ύψος
1.320
Πλάτος
1.150
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Μεσόγεια (Σπάτα;)
Υλικά
βαμβάκι
μεταξοκλωστή
Τεχνικές
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά μονή
κέντημα, ρίζα
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι.
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
Μεσόγεια (Σπάτα;)
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
7/6/1954
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Γουήλ-Μπαδιεριτάκη, Α. 1980, Το παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Αθήνα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Παπαντωνίου, Ι. 1978, "Συμβολή στη μελέτη της γυναικείας ελληνικής παραδοσιακής φορεσιάς", Εθνογραφικά 1: 5-92, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Χατζημιχάλη, Α. 1948-1954, Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι Α΄-Β΄, Αθήνα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα