πουκάμισο
4006/17
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
4006/17
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
βάλα-φούντι
Τυπολογία
φορεσιά με σιγκούνι
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Πουκάμισο (φούντι) που οι γυναίκες φορούσαν στο χορό (βάλα). Όπως και τα άλλα γυναικεία πουκάμισα της Τανάγρας, είτε νυφιάτικα είτε πένθιμα, τα βάλα-φούντια είναι κεντημένα σε ύφος αυστηρό με μαύρα μετάξια και με τη βελονιά μεσερίζι που θυμίζει σταυροβελονιά. Το πλουσιότερο κέντημα έχουν τα πένθιμα πουκάμισα, τα κολονάτα, ενώ τα πουκάμισα του χορού ξεχωρίζουν από τα νυφιάτικα χάρη στα διακοσμητικά τους θέματα, που παριστάνουν στον ποδόγυρο γυναίκες, παιδάκια ή κούκλες που χορεύουν. Το μανικωτό πουκάμισο με τα μαύρα μετάξια, από χοντρό αργαλίσιο λευκό βαμβακερό πανί είναι φτιαγμένο από μονοκόμματο φύλλο μπρος-πίσω, τη "μάνα", πλάτους 54εκ., στην οποία έχει κοπεί στρογγυλή λαιμόκοψη και μπροστινό, κατακόρυφο άνοιγμα μήκους 27εκ., που ρελιάζονται με μαύρο γαϊτάνι. Το άνοιγμα κλείνει ψηλά με κόπιτσα. Το πουκάμισο
έχει κοντύνει με εσωτερική πένσα στον κάθε ώμο και έχει κουφόπιετα πίσω δεξιά. Στο μπροστινό φύλλο έχουν προστεθεί δύο επίρραπτες συμμετρικές τσέπες. Μία λόξα δεξιά και δύο αριστερά που ξεκινούν από τη μασχάλη και συμπληρώνονται πολύ χαμηλότερα από μικρή λόξα προς την πλευρά της πίσω "μάνας" προσθέτουν στον ποδόγυρο 56εκ. σε κάθε πλευρά. Τα ίσια, μονόφυλλα μανίκια με μήκος 48εκ. και φάρδος 25εκ. έχουν ψηλό γεωμετρικό κέντημα στον γύρο τους (13εκ.) που μειώνεται ελαφρά στην πίσω τους όψη. Είναι τα αυστηρά μανίκια "τύπου Τανάγρας" με τα οποία παρομοιάζονται μανίκια από πουκάμισα άλλων περιοχών. Το μεγαλόπρεπο κέντημα στον ποδόγυρο έχει άλλο ύφος. Φαρδιά ολοκέντητη ταινία πλάτους 19εκ. περιτρέχει τον ποδόγυρο, που τα χοντρά μετάξια της πότε αφήνοντας ελάχιστα κενά και πότε, κυρίως, εναλλάσσονται τη φορά της βελονιάς σχηματίζουν μέσα της ανεπαίσθητα γεωμετρικά σχήματα. Πάνω της, οριζόντια ταινία και πολλές κατακόρυφες διασταυρώνουν τις σειρές από πούλιες που τις απαρτίζουν. Στην φαρδιά μπορντούρα κάθονται "κυπαρίσσια", στύλοι με τριγωνική απόληξη σαν πύργοι με σκεπή, με τονισμένο τον κορμό και τα γωνιώδη κλαδιά τους. Σε έναν παρά έναν σειρές από πούλιες υπογραμμίζουν την κατακόρυφη διάστασή του. Τα "κυπαρίσσια" εναλλάσσονται με χορεύτριες, εδώ γυναικείες μορφές με διπλό τριγωνικό σώμα, το ένα πάνω στ' άλλο, και με χέρια τριγωνικά σαν φτερούγες. Το κεφάλι τους θυμίζει σχηματοποιημένο λουλούδι. Τα δυο "κυπαρίσσια" του μπροστινού φύλλου, ελαφρά ψηλότερα, συνδέονται με κορδόνι που πάνω του κάθονται έξι χορεύτριες και κάτω του αιωρούνται άλλες τέσσερις αντεστραμμένες. Οι μορφές εδώ αποδίδονται με το ίδιο κεφάλι αλλά λεπτό σώμα και σπαστά άκρα. Κάτω από τις χορεύτριες που ισορροπούν, την υπόλοιπη παράσταση πλαισιώνουν δυο χορεύτριες του τύπου "με τις φτερούγες". Ανάμεσά τους και στο ίδιο ύψος, τρεις μεγάλοι ρόμβοι ποικιλμένες πλευρές στηρίζουν από μια χορεύτρια με σπαστά άκρα. Στα δυο ενδιάμεσα κενά έχει χωρέσει από μια μικρή χορεύτρια και στη βάση τους, διακρίνονται τα κεφάλια δύο ακόμη μορφών. Ξεφεύγοντας από την πρόθεση της κεντήστρας, τα "κυπαρίσσια" με τις πούλιες σ' αυτό το πουκάμισο θυμίζουν νεοϋορκέζικο τοπίο.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
ανθρωπομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
γυναίκες
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
κυπαρίσσι
Ύψος
1.290
Πλάτος
1.130
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Βοιωτίας
Τανάγρα
Υλικά
βαμβάκι
μεταξοκλωστή
Τεχνικές
κέντημα,
μεσερίζι
υφαντό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα |
Στερεά Ελλάδα |
Βοιωτίας
Τανάγρα
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
23/6/1964
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Άδεια χρήσης εικόνων
Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα