πουκάμισο 6216/12
Πουκάμισο με ποδόγυρο Επισκοπής 
Πουκάμισο με ποδόγυρο Επισκοπής 
Πουκάμισο με ποδόγυρο Επισκοπής 
Πουκάμισο με ποδόγυρο Επισκοπής 
Πουκάμισο με ποδόγυρο Επισκοπής, πίσω όψη 
Πουκάμισο με ποδόγυρο Επισκοπής, πίσω όψη 
Κέντημα ποδόγυρου: αριστερό μπροστινό τετράγωνο
Κέντημα ποδόγυρου: αριστερό μπροστινό τετράγωνο
Κέντημα ποδόγυρου: δεξιό μπροστινό τετράγωνο
Κέντημα ποδόγυρου: δεξιό μπροστινό τετράγωνο
Πλαϊνός διάκοσμος 
Πλαϊνός διάκοσμος 
Λεπτομέρειες τετραγώνων και κέντημα ανάμεσά τους
Λεπτομέρειες τετραγώνων και κέντημα ανάμεσά τους
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
6216/12
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
βιζάνο κουσούλι
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Βιζάνο κουσούλι, δηλαδή: "κεντημένο πουκάμισο". Η φορεσιά, που παίρνει τ' όνομά της από την Επισκοπή, συνηθιζόταν και σε άλλα δέκα περίπου μικρότερα χωριά Β.Α. της Νάουσας. Παρ' ότι τούτο το νυφιάτικο πουκάμισο σχηματίζει και αυτό δυο μεγάλα κεντητά τετράγωνα σε κάθε όψη του ποδόγυρου, οι λεπτότερες μάλλινες κλωστές, οι κλωστές φλος και, κυρίως, τα χρυσά και ασημένια νήματα δίνουν στο κέντημα λεπτότητα και μεγαλοπρέπεια που το ξεχωρίζουν από τα "μικρά χαλιά" των υπόλοιπων πουκάμισων. Το πουκάμισο είναι φτιαγμένο από αγοραστό βαμβακερό ύφασμα και έχει συρραμμένο κεντητό ποδόγυρο (37εκ.) από βαμβακερό πουκάμισο του αργαλειού. Το πουκάμισο, που θέλει ν' ακολουθήσει την παραδοσιακή κοπή, είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο, μπρος-πίσω, τη "μάνα", πλάτους 55εκ. Ολόγυρα, στο ύψος της μέσης περίπου, το πουκάμισο
έχει κοντύνει με εσωτερική πιέτα. Δυο λόξες σε κάθε πλευρά προσθέτουν 37εκ. και 34εκ. στο φάρδος του ποδόγυρου. Οι λόξες, που με την τριγωνική τους κορυφή διαφοροποιούνται από εκείνες στα πουκάμισα της Επισκοπής, ενώνονται κάτω από τη μασχάλη με μονόφυλλα, ίσια και φαρδιά μανίκια. Το παλιότερο πουκάμισο, από το οποίο προέρχεται ο ποδόγυρος, έχει "μάνα" πλάτους 45εκ., και οι πλαϊνές του λόξες προσθέτουν 70εκ. και 69εκ. στο φάρδος του ποδόγυρου. Στην φαντασμαγορία του τετράγωνου κεντήματος συμβάλλει και η αντίθεση ανάμεσα στα λαμπερά αλλά άχρωμα χρυσά και ασημένια νήματα, στις σκούρες καφεκόκκινες, μωβ, βιολετί και μαύρες κλωστές και τα φωτεινά, έντονα χρώματα του κόκκινου, του θαλασσί, του ανοιχτοπράσινου, του πορτοκαλί, του φούξια. Η κεντητή ένωση της "μάνας", κάτω από την απομίμησή της στο νεότερο πουκάμισο, προεκτείνεται νοερά στην ασημόχρυση στενή λωρίδα με τα πολύχρωμα εσωτερικά περιγράμματα, που τέμνει το τετράγωνο, με διακοσμητικό της θέμα το χτένι, σε δύο συμμετρικά μέρη. Παρόμοιες ταινίες πλαισιώνουν το τετράγωνο κατακόρυφα. Σε οριζόντια διάταξη, τρία πλαγιαστά "δέντρα" με συμμετρικά, ανυψωμένα "κλαδιά", οριοθετούν δυο ορθογώνια παραλληλόγραμμα, χωρισμένα στα τέσσερα. Κάθε τέταρτο έχει ξεχωριστό χρώμα, που όμως καθρεφτίζεται στο παραλληλόγραμμο που βρίσκεται στον ίδιο, κατακόρυφο άξονα. Η χρωματική συμμετρία λειτουργεί χιαστί. Στο κέντρο κάθε τετάρτου, χρωματιστός έλικας με δίχρωμο κέντρο. Στο σύνολό του, το διαιρεμένο ορθογώνιο θυμίζει μεσαιωνικές, ιπποτικές σημαίες. Βυζαντινή χροιά προσδίδουν τα τετράγωνα, πολύχρωμα "πετράδια" που πλαισιώνουν τις τρεις πλευρές του τετραγώνου. Στα δυο μπροστινά τετράγωνα, στις επάνω γωνίες, είναι κεντημένο το μονόγραμμα "Ε", όρθιο και αντικριστά δεξιά, πλαγιασμένο και αντίστροφα αριστερά. Τις πλαϊνές ραφές που ενώνουν τις λόξες συνοδεύουν διπλά γαζιά. Το ίδιο, υπόλευκο χρώμα φτιάχνει οριζόντιους ρόμβους στην μπορντούρα, που μέσα τους κρύβουν μικρό, σταυρόσχημο μοτίβο. Δυο λίγο μεγαλύτερα γεωμετρικά μοτίβα πλαισιώνουν τη ραφή. Ανάμεσα στα τετράγωνα, πολύ σχηματικός διάκοσμος επαναλαμβάνει τους ρόμβους, πλαισιώνοντάς τους με πλάγιες γραμμές που δημιουργούν τριγωνικά σχήματα γύρω από κεντρικό, κατακόρυφο άξονα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Υπογραφές / Επιγραφές / Σημάνσεις
The monogram "E".
Ύψος
1.370
Πλάτος
1.140
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Υλικά
ασημοκλωστή
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
κορδόνι βαμβακερό
μάλλινη κλωστή
φλος κλωστή
χρυσοκλωστή
Τεχνικές
κέντημα, ανεβατή ψαθωτή
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
υφαντό
υφαντό βιομηχανικό
χρυσοκέντημα
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
νύφη
Περίσταση χρήσης
νυφικό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Κουτλίδη Χρ.
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
17/4/1970
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Γουήλ-Μπαδιεριτάκη, Α. 1980, Το παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα