πουκάμισο 6230/3
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη
Τετράγωνο κέντημα ποδόγυρου 
Τετράγωνο κέντημα ποδόγυρου 
Λεπτομέρειες τετράγωνου κεντήματος και ενδιάμεσο πουλάκι
Λεπτομέρειες τετράγωνου κεντήματος και ενδιάμεσο πουλάκι
Πλαϊνός διάκοσμος 
Πλαϊνός διάκοσμος 
Κέντημα μανικιού και κεντητή ένωση
Κέντημα μανικιού και κεντητή ένωση
Διάκοσμος γιακά και μπροστινού ανοίγματος 
Διάκοσμος γιακά και μπροστινού ανοίγματος 
Ανάποδη όψη τετράγωνου κεντήματος 
Ανάποδη όψη τετράγωνου κεντήματος 
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
6230/3
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
βιζάνο κουσούλι
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Βιζάνο κουσούλι, κεντημένο πουκάμισο δηλαδή, με ιδιότυπο κέντημα στον ποδόγυρο. Φτιαγμένο από μάλλινα νήματα με ανεβατή ψαθωτή βελονιά, σχηματίζει από δύο μεγάλα τετράγωνα σε κάθε όψη που φαντάζουν σαν μικρά χαλιά. Η φορεσιά, που παίρνει τ' όνομά της από την Επισκοπή, συνηθιζόταν και σε άλλα δέκα περίπου μικρότερα χωριά Β.Α. της Νάουσας. Το πουκάμισο, από αργαλίσιο βαμβακερό πανί στο φυσικό του χρώμα, είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο μπρος-πίσω, τη "μάνα", πλάτους 41εκ. Δύο λόξες σε κάθε πλευρά προσθέτουν 57εκ. και 60εκ. στο φάρδος του ποδόγυρου. Οι λόξες ενώνονται στη μασχάλη με τα ίσια και φαρδιά, δίφυλλα μανίκια. Τα άνισα φύλλα στην μπροστινή όψη έχουν κεντητή ένωση με βιολετί κλωστή, ενώ η κάτω ραφή τους συνοδεύεται από υπόλευκο γαζί. Στη "μάνα"
έχει κοπεί στρογγυλή λαιμόκοψη, με ραμμένο μικρό, όρθιο γιακαδάκι, και μπροστινό βαθύ, κατακόρυφο άνοιγμα (37εκ.). Το γιακαδάκι και το άνοιγμα, όπως τα μανίκια και ο ποδόγυρος, είναι ρελιασμένα με κόκκινο κορδόνι στερεωμένο με κίτρινη κλωστή. Στον ποδόγυρο, στο τελείωμα των πλαϊνών ραφών, το κορδόνι σχηματίζει μικρό, επίρραπτο κύκλο. Νοερά, τα φαρδιά, κεντητά τετράγωνα (37x26,5εκ.) διχοτομούνται κατακόρυφα από τις ραφές της "μάνας", που τονίζονται ψηλότερα με κεντητή ένωση και προεκτείνονται μέσα στο τετράγωνο με πολύχρωμο στύλο. Δεξιά κι αριστερά του, δυο συμμετρικοί, πολύχρωμοι στύλοι απολήγουν, όπως και ο κεντρικός, σε στενόμακρο, αψιδωτό σχήμα. Από τους τρεις αυτούς κατακόρυφους άξονες "φυτρώνουν" σχηματικά, ανυψωμένα "κλαδιά", σαν αυτά που στεφανώνουν "κορμούς", φτιαγμένους από δυο ρόμβους, που παρεμβάλλονται ανάμεσα στις αψιδόσχημες απολήξεις. Το κέντημα είναι διάσπαρτο με σταυρουδάκια. Σχεδιασμένο με μαύρα περιγράμματα, τονισμένα συνήθως από ακέντητο πανί, το κέντημα οφείλει την εντυπωσιακή πολυχρωμία του σε νήματα θαλασσιά, μωβ, πορτοκαλί, ροζ, κίτρινα, πράσινα κι ανοιχτοπράσινα. Κάτω από την ψηφιδωτή μπορντούρα του κεντήματος, στενή κεντητή ταινία περιτρέχει τον ποδόγυρο με τη συνοδεία ζιγκ-ζαγκ από πολύχρωμες σταυροβελονιές. Στις πλαϊνές ραφές, που ενώνουν τις λόξες και περιβάλλονται από διπλό γαζί και κεντητά τριγωνάκια, βαθμιδωτή πυραμίδα στη βάση τους φτιάχνει φωλιά για δυο αντικριστά πουλιά. Συμμετρικά ως προς την πυραμίδα και έξω απ' αυτήν, άλλα δυο πουλιά αντικρίζουν το ένα τ' άλλο. Γύρω απ' τα πουλιά, χρωματιστά σταυρουδάκια. Μικρό πουλί στολίζει τον μικρό χώρο ανάμεσα στα τετράγωνα. Το κέντημα στα μανίκια (6,5εκ.) παίζει με το σχήμα του ρόμβου και με ανάλογη διάθεση τους γεμίζει με ευχάριστα λιλά, κίτρινα και λευκά νήματα. Οι ρόμβοι με το μαύρο περίγραμμα περικλείουν μικρό σταυρό. Απλό, μαύρο ζιγκ-ζαγκ στολίζει το γιακαδάκι, στη βάση του οποίου βυσσινί κλωστή φτιάχνει διακοσμητικές βελονιές. Η ίδια κλωστή περιγράφει με γαζί το μπροστινό άνοιγμα.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
ζωομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
πουλιά
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός
Ύψος
1.310
Πλάτος
1.010
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
κορδόνι βαμβακερό
μάλλινη κλωστή
Τεχνικές
κέντημα, ανεβατή ψαθωτή
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
υφαντό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Κουτλίδη Χρ.
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
4/5/1970
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Γουήλ-Μπαδιεριτάκη, Α. 1980, Το παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα