πουκάμισο 6773/7
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη
Τετράγωνο κέντημα ποδόγυρου 
Τετράγωνο κέντημα ποδόγυρου 
Λεπτομέρειες τετραγώνων και ενδιάμεση γυναικεία μορφή 
Λεπτομέρειες τετραγώνων και ενδιάμεση γυναικεία μορφή 
Λεπτομέρειες τετραγώνων και πλαϊνός διάκοσμος
Λεπτομέρειες τετραγώνων και πλαϊνός διάκοσμος
Κέντημα μανικιού και πλαϊνή ένωση
Κέντημα μανικιού και πλαϊνή ένωση
Ανάποδη όψη κεντητού τετραγώνου
Ανάποδη όψη κεντητού τετραγώνου
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
6773/7
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
βιζάνο κουσούλι
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Βιζάνο κουσούλι, κεντημένο πουκάμισο δηλαδή, με ιδιότυπο κέντημα στον ποδόγυρο. Φτιαγμένο από μάλλινα νήματα με ανεβατή ψαθωτή βελονιά, σχηματίζει από δύο μεγάλα τετράγωνα σε κάθε όψη που φαντάζουν σαν μικρά χαλιά. Η φορεσιά, που παίρνει τ' όνομά της από την Επισκοπή, συνηθιζόταν και σε άλλα δέκα περίπου μικρότερα χωριά Β.Α. της Νάουσας. Το πουκάμισο, από αργαλίσιο βαμβακερό πανί στο φυσικό του χρώμα, είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο μπρος-πίσω, τη "μάνα", πλάτους 43εκ. Δύο λόξες σε κάθε πλευρά προσθέτουν 66εκ. και 67εκ. στο φάρδος του ποδόγυρου. Το πουκάμισο έχει κοντύνει κατά 4εκ. με εσωτερική, οριζόντια πιέτα ολόγυρα, με εξαίρεση το μπροστινό φύλλο της "μάνας". Οι λόξες ενώνονται στη μασχάλη με ίσια, δίφυλλα μανίκια. Το μεγάλο φύλλο τους έχει τριπλάσιο περίπου πλάτος
από το μικρό, έτσι που η κεντητή ένωση στη μια τους ραφή να πέφτει στην μπροστινή μύτη του φορεμένου μανικιού. Η κάτω ραφή του στολίζεται με κίτρινο γαζί. Στη "μάνα" έχει κοπεί στρογγυλή λαιμόκοψη, με ραμμένο μικρό, όρθιο γιακαδάκι, και μπροστινό βαθύ, κατακόρυφο άνοιγμα (35εκ.). Το γιακαδάκι και το άνοιγμα, όπως τα μανίκια και ο ποδόγυρος, είναι ρελιασμένα με κόκκινο κορδόνι στερεωμένο με κίτρινη κλωστή. Νοερά, τα φαρδιά, κεντητά τετράγωνα (37x27εκ.) διχοτομούνται κατακόρυφα από τις ραφές της "μάνας" που, τονισμένες ψηλότερα με κεντητή ένωση, προεκτείνονται μέσα στο τετράγωνο με έντονη χρωματιστή γραμμή από νήματα κοραλί, πράσινα, μπλε και χτυπητά ροζ. Δεξιά κι αριστερά της, δυο συμμετρικοί, πολύχρωμοι στύλοι απολήγουν, όπως και αυτή, σε στενόμακρο, αψιδωτό σχήμα. Από τους τρεις αυτούς κατακόρυφους άξονες "φυτρώνουν" σχηματικά, ανυψωμένα "κλαδιά", σαν αυτά που στεφανώνουν "κορμούς", φτιαγμένους από τρεις ρόμβους, που παρεμβάλλονται ανάμεσα στις αψιδόσχημες απολήξεις. Το κέντημα, διάσπαρτο με σταυρουδάκια, έχει μαύρα περιγράμματα, τονισμένα συνήθως από ακέντητο πανί, και την πολυχρωμία του δίνουν νήματα θαλασσιά, λιλά, πορτοκαλί, κίτρινα, άσπρα, ροζ και πράσινα. Κάτω από την ψηφιδωτή μπορντούρα του κεντήματος, στενή κεντητή ταινία περιτρέχει τον ποδόγυρο με τη συνοδεία δαντελωτού ζιγκ-ζαγκ που περικλείει χρωματιστά σταυρουδάκια. Στις πλαϊνές ραφές που ενώνουν τις λόξες και περιβάλλονται από διπλό γαζί και κεντητά τριγωνάκια, λοξές κεντητές λωρίδες διαγράφουν τρίγωνο που μέσα του αντικρίζονται δυο συμμετρικά πουλιά. Το τελείωμα της ραφής σημαδεύει το κόκκινο κορδόνι σχηματίζοντας επίρραπτο κυκλάκι. Στις δύο όψεις, ανάμεσα στα τετράγωνα, μικρή γυναικεία μορφή υψώνει τα χέρια σε σχήμα συμμετρικά αντίθετο προς τη φούστα της. Το κέντημα στα μανίκια αξιοποιεί το σχήμα της ορθής γωνίας. Το μεγαλύτερο από τα δύο φυτικά μοτίβα που εναλλάσσονται αραιά, εμφανίζει τρεις μίσχους, ο τρίτος στην διαγώνιο, που απολήγουν σε σχηματικά ανθάκια με αγκαθωτό περίγραμμα. Λοξός, παράλληλος με τη διαγώνιο, γέρνει ο μίσχος του μικρού μοτίβου με πλαϊνούς κλώνους σε ορθές γωνίες. Το γιακαδάκι στολίζεται με μαύρο ζιγκ-ζαγκ και ενδιάμεσα σταυρουδάκια, ενώ βυσσινί κλωστή τονίζει τη βάση του και περιβάλλει το μπροστινό άνοιγμα με διακοσμητικό γαζί.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
ανθρωπομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
κορίτσι
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
ζωομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
πουλιά
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια
Ύψος
1.270
Πλάτος
1.080
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
κορδόνι βαμβακερό
μάλλινη κλωστή
Τεχνικές
κέντημα, ανεβατή ψαθωτή
κέντημα, γαζί
κέντημα, καγκελωτή
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
υφαντό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Δωρέα
Συλλέκτης
Παπαντωνίου Ιωάννα
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
19/5/1971
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Γουήλ-Μπαδιεριτάκη, Α. 1980, Το παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα