πουκάμισο 7420/13
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής 
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη 
Πουκάμισο Επισκοπής, πίσω όψη 
Κέντημα και κεντητή ένωση μανικιού
Κέντημα και κεντητή ένωση μανικιού
Τετράγωνο κέντημα ποδόγυρου
Τετράγωνο κέντημα ποδόγυρου
Μπαλώματα κεντητών τετραγώνων και κοριτσάκι 
Μπαλώματα κεντητών τετραγώνων και κοριτσάκι 
Κέντημα δεξιάς πλαϊνής ραφής 
Κέντημα δεξιάς πλαϊνής ραφής 
Ανάποδη όψη κεντητού τετραγώνου
Ανάποδη όψη κεντητού τετραγώνου
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
7420/13
Όνομα αντικειμένου
πουκάμισο
Άλλο / Τοπικό όνομα
βιζάνο κουσούλι
Τυπολογία
φορεσιά με καβάδι
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Μέρος συνόλου
Όχι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Βιζάνο κουσούλι, κεντημένο πουκάμισο δηλαδή, με ιδιότυπο κέντημα στον ποδόγυρο. Φτιαγμένο από μάλλινα νήματα με ανεβατή ψαθωτή βελονιά, σχηματίζει από δυο μεγάλα τετράγωνα σε κάθε όψη που φαντάζουν σαν μικρά χαλιά. Η φορεσιά, που παίρνει τ' όνομά της από την Επισκοπή, συνηθιζόταν και σε άλλα δέκα περίπου μικρότερα χωριά Β.Α. της Νάουσας. Το πουκάμισο, από αργαλίσιο βαμβακερό πανί στο φυσικό του χρώμα, είναι φτιαγμένο από ένα φύλλο μπρος-πίσω, τη "μάνα", πλάτους 39εκ. Δυο λόξες σε κάθε πλευρά προσθέτουν 54εκ. και 53εκ. στο φάρδος του ποδόγυρου. Οι λόξες ενώνονται στη μασχάλη με ίσια, μονόφυλλα μανίκια που κλείνουν με κανελί κεντητή ένωση στην εσωτερική ραφή. Στη "μάνα" έχει κοπεί στρογγυλή λαιμόκοψη με ραμμένο, μικρό, όρθιο γιακαδάκι, και βαθύ μπροστινό, κατακόρυφο άνοιγμα (41εκ.).
Το γιακαδάκι, όπως και το άνοιγμα, τα μανίκια και ο ποδόγυρος είναι ρελιασμένα με ροδί κορδόνι, στερεωμένο με υπόλευκη κλωστή. Στην δεξιά, πλαϊνή ραφή του ποδόγυρου, σώζεται το μικρό, επίρραπτο κυκλάκι που αυτό σχηματίζει. Νοερά, τα ψηλά, κεντητά τετράγωνα (37x37εκ.) διχοτομούνται κατακόρυφα από τις ραφές της "μάνας", που τονίζονται ψηλότερα με κίτρινη, κεντητή ένωση. Μέσα στο κέντημα, τη ραφή προεκτείνει λεπτότατος στύλος φτιαγμένος από την εναλλαγή πολλών χρωμάτων. Τον κεντρικό αυτό στύλο πλαισιώνουν δύο ελαφρά φαρδύτεροι. Και οι τρεις τους απολήγουν σε στενόμακρο, αψιδωτό σχήμα. Από τους τρεις στύλους κατά διαστήματα εκφύονται συμμετρικές, λοξές, γραμμές, σαν σχηματικά, ανορθωμένα κλαδιά. Μικρά "κλαδιά" φυτρώνουν από την κορυφή τριπλών κατακόρυφων ρόμβων που παρεμβάλλονται ανάμεσα στις απολήξεις των στύλων. Σε ροδοκόκκινο κάμπο, τα μαύρα νήματα περιγράφουν τα διάχωρα και άλλα, ποικιλόχρωμα, αποδίδουν τα μοτίβα. Ανοιχτοπράσινο, ροζ και ροζ/φούξια, πράσινο, λιλά, γαλάζιο και θαλασσί, άσπρο, κίτρινο και γαλαζοπράσινο δημιουργούν την ευχάριστη πολυχρωμία. Το κέντημα είναι διάσπαρτο με δίχρωμα σταυρουδάκια. Και τα τέσσερα τετράγωνα έχουν τρύπα που έχει μπαλωθεί με μάλλινο υφαντό, ριγωτό πανί. Κάτω από την ψηφιδωτή μπορντούρα των τετραγώνων, στενή μαυροκόκκινη λωρίδα περιτρέχει τον ποδόγυρο. Ψηλότερα, ανάμεσα στα τετράγωνα, τη συνοδεύει διπλό, κίτρινο γαζί και μαύρες σταυροβελονιές. Ίδιο γαζί περιβάλλει και τη ραφή που ενώνει τις δυο λόξες, φθάνοντας λίγο ψηλότερα από την κεντητή ραφή της "μάνας". Λίγο πριν το τελείωμά του, το γαζί συνδέεται με τριπλή, βαθμιδωτή πυραμίδα με λοξά σταυρουδάκια στην εξωτερική της πλευρά. Στην πυραμίδα κρύβονται δυο αντικριστά πουλιά. Κατά μήκος, τα γαζιά συνοδεύονται από καφέ και μαύρα τριγωνάκια βαλμένα στη σειρά. Πλάι τους, σε αραιά διαστήματα, στέκονται μετωπικά τρία ζευγάρια κοριτσάκια. Ένα άλλο κοριτσάκι στολίζει το κενό ανάμεσα στα τετράγωνα στην μπροστινή και πίσω όψη. Ο διάκοσμος στον γύρο των μανικιών είναι απλούστερος και πιο πρόχειρος. Δυο γερτά σχηματοποιημένα και δίχρωμα λουλούδια εναλλάσσονται. Το μικρό θυμίζει καρικατούρα ανθρώπινης μορφής, ενώ το μεγαλύτερο ορίζεται σαφώς με γωνίες. Το δεξί μανίκι και η αριστερή λόξα έχουν μπάλωμα από λεπτό, βαμβακερό πανί.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
ανθρωπομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
κορίτσι 
Διάκοσμος
γεωμετρικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
-
Διάκοσμος
ζωομορφικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
πουλιά
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος φυτικός διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
λουλούδια, μίσχοι
Ύψος
1.300
Πλάτος
0.920
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
οι ίδιες οι γυναίκες
Χρόνος κατασκευής
τέλη 19ου αι. - 20ος αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Υλικά
βαμβάκι
βαμβακερή κλωστή
κορδόνι βαμβακερό
μάλλινη κλωστή
Τεχνικές
κέντημα, ανεβατή ψαθωτή
κέντημα, γαζί
κέντημα μετρητό, σταυροβελονιά διπλή
υφαντό
Χρήση
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
τέλη 19ου αι. - αρχές 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Μακεδονία | Ημαθίας
Επισκοπή
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Αγορά
Πιθανή χρονολογία πρόσκτησης
23/2/1972
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Γουήλ-Μπαδιεριτάκη, Α. 1980, Το παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Αθήνα.
Χατζημιχάλη, Α. 1983, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το καβάδι Β΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα