αμάνικος επενδύτης 895/5,δ
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, μπροστινή όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Σιγκούνι Αττικής, πίσω όψη
Βελούδινος διάκοσμος ανοίγματος
Βελούδινος διάκοσμος ανοίγματος
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Κέντημα μπροστινού φύλλου
Πλαϊνό κέντημα
Πλαϊνό κέντημα
Μπορντούρα πλάτης
Μπορντούρα πλάτης
Μπορντούρα μπροστινού φύλλου
Μπορντούρα μπροστινού φύλλου
Μπορντούρα ανοίγματος
Μπορντούρα ανοίγματος
Ταυτότητα Αντικειμένου
Αριθμός Ταυτότητας Αντικειμένου (ΑΤΑ)
895/5,δ
Όνομα αντικειμένου
αμάνικος επενδύτης
Άλλο / Τοπικό όνομα
σιγκούνι ή σιγκούνα
Τυπολογία
χωρικό
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Μέρος συνόλου
Ναι
Φυσική Περιγραφή
Περιγραφή
Σιγκούνι από την Αττική. Θεωρείται ο αρχαϊκότερος τύπος ανάμεσα στα σιγκούνια που συναντάμε στις ελληνικές φορεσιές. Πριν αντικατασταθεί από τη γρίζα, χρυσοκεντημένο, φοριόταν στο γάμο. Φτιάχνεται από λευκό σαγιάκι της ντριστέλας, το μάλλινο ύφασμα που οι γυναίκες έχουν επεξεργαστεί στην νεροτριβή ώστε να γίνει χοντρό και πηχτό. Κόβεται και ράβεται από τους ραφτάδες και κεντιέται από ειδικές τεχνίτρες, τις μαϊστρες, με σκούρες μάλλινες κλωστές (πράσινες, μπλε και μαύρες) και πυκνά διακοσμητικά θέματα. Είναι ολοκέντητο με εξαίρεση την πλάτη και μικρά τμήματα των μπροστινών φύλλων. Το σιγκούνι, με κατακόρυφο άνοιγμα μπροστά από πάνω ως κάτω, είναι φτιαγμένο από δύο μπροστινά φύλλα, ένα δεξιά και ένα αριστερά, που ενώνονται με τα δύο φύλλα της πλάτης ως τη μέση. Από τη μέση και
κάτω παρεμβάλλεται λόξα που κάνει το ρούχο μεσάτο και κομψό. Στα μπροστινά φύλλα έχει προστεθεί, ως μπορντούρα του ανοίγματος, κατακόρυφη κεντημένη λωρίδα πανιού, που φθάνει στα 3εκ. ψηλότερα από το τελείωμα του σιγκουνιού, αφήνοντας άνοιγμα περίπου 8εκ. Στη μύτη του ανοίγματος, κόκκινος κύκλος από τσόχα περιγράφεται με το γαϊτάνι του τελειώματος, ενώ πάνω του η περιφέρεια τονίζεται με κοραλί και λευκό νήμα. Στο κέντρο του κύκλου, μικρός, κλώστινος κόμπος. Η λαιμόκοψη έχει ντυθεί με στενή βελούδινη ταινία που φαρδαίνει πλαισιώνοντας το μπροστινό άνοιγμα σε μήκος 17εκ. Περιβάλλεται από χρυσό γαϊτάνι και έχει ντυθεί εσωτερικά με ανοιχτόχρωμη κόκκινη κορδέλα. Το πλάτος της καταλαμβάνει χρυσή τρέσα που προχωρεί και στην αρχή της λαιμόκοψης. Τα χρώματα του κεντήματος δεν είναι αυστηρά καθώς το μαύρο έχει περιοριστεί στο ελάχιστο, το μπλε δεν είναι στην πιο σκούρα του απόχρωση και το πράσινο, που επικρατεί, είναι αρκετά ζωηρό. Το κέντημα, που περιβάλλει όλα τα ανοίγματα του σιγκουνιού, διατάσσεται γεωμετρικά με κατακόρυφες ή λοξές ταινίες που παρακολουθούν το κόψιμο του ρούχου. Οι ταινίες σταματούν στο φαρδύ κέντημα της βάσης με τις οδοντωτές του απολήξεις (που παραπέμπουν στα δοντάκια του πουκάμισου). Λεπτότερες ταινίες, χωρίς να βρίσκονται ακριβώς στην προέκτασή τους, εισχωρούν στην μπορντούρα σχηματίζοντας διάχωρα, από ένα στα μπροστινά φύλλα και τις λόξες και ένα μεγαλύτερο στα ενωμένα φύλλα της πλάτης. Στο διακοσμητικό μοτίβο του μπροστινού φύλλου, δύο τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο με "μαστραπά" στο εσωτερικό τους, στηρίζονται σε ορθογώνια με οδοντωτές απολήξεις και στις τέσσερις πλευρές, διακοσμημένο κι αυτό με "μαστραπά". Στο κέντρο του, κόκκινος κύκλος από τσόχα με λευκό σταυρό στο μέσον, εγγεγραμμένο σε εσωτερική περιφέρεια σχεδιασμένη με ροδί κλωστή. Τα τρίγωνα αυτά (τα μεσσάρια) καθορίζαν και την αξία του σιγκουνιού: όσο περισσότερα, τόσο ακριβότερο. Τα σιγκούνια κατατάσσονταν σε σιγκούνια με ένα ως πέντε μεσσάρια. Το σχέδιο αυτό με τα τρίγωνα το ένα πάνω στο άλλο, λεγόταν και "κυπαρίσσι". Δύο τρίγωνα, το ένα πάνω στο άλλο, φτιάχνουν και το πλαϊνό κέντημα πάνω στη λόξα με το μικρότερο να είναι ψηλά. Από τις άκρες της βάσης του κρέμονται δυο στενότατες, κεντημένες λωρίδες που φτάνουν ως τα "δοντάκια" της βάσης. Στα διάχωρα της μεγάλης μπορντούρας έχει τοποθετηθεί από ένας "μαστραπάς". Η διακοσμητική σύλληψη είναι η ίδια και οι διαφορές καθορίζονται από τον χώρο. Μόνον ο κεντρικός, μεγάλος "μαστραπάς" είναι και ανθισμένος με δυο συμμετρικά λουλούδια. Τις εντυπώσεις κλέβουν οι ελικοειδείς βλαστοί με τα μεγάλα, ακτινωτά φύλλα που θυμίζουν αρχαίες φτερούγες. Δεξιά κι αριστερά από κάθε "μαστραπά", δυο συμμετρικά σχήματα ίσως είναι αντεστραμμένες γυναικείες φιγούρες. Στο μπροστινό δεξιό φύλλο, οι "φιγούρες" έχουν σώμα "μαστραπά". Λοξά κλαδιά με γραμμικά φύλλα και ελικοειδείς βλαστοί, που συχνά συνδυάζονται σε καρδιόσχημο μοτίβο, είναι τα αγαπημένα θέματα στις κατακόρυφες ταινίες. Μαζί τους κι ένα αλυσοειδές μοτίβο που στο μπροστινό, αριστερό φύλλο καταλήγει σε ορθή, "γυναικεία μορφή". Στη μπορντούρα του μπροστινού ανοίγματος, εναλλάσσονται ελικοειδείς βλαστοί και πάλι με τα ακτινωτά τους φύλλα που συνδυάζονται σχηματίζοντας πότε "μαστραπά", πότε διπλό "v" το ένα πάνω στο άλλο και πότε "S". Ολόγυρα στα τελειώματα, το σιγκούνι κλείνει με διακοσμητικό γαϊτάνι στα ίδια χρώματα, το σιράδι.
Διάκοσμος & Μοτίβα
Διάκοσμος
θρησκευτικά θέματα
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
σταυρός
Διάκοσμος
σχηματοποιημένος διάκοσμος
Μοτίβα / Θέματα διακόσμου
"μαστραπάς", γυναίκα (;), έλικες
Ύψος
0.740
Πλάτος
0.540
Κατασκευή
Κατασκευαστής / Δημιουργός
ραφτάδες, μαΐστρες
Χρόνος κατασκευής
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος κατασκευής (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Υλικά
βελούδο
γαϊτάνι χρυσό
κορδέλα γκρο
μάλλινη κλωστή
μαλλί
μεταξοκλωστή
τρέσα χρυσή
τσόχα
Τεχνικές
κέντημα, αλυσίδα
κέντημα, ρίζα
υφαντό
Χρήση
Πληθυσμιακή / Πολιτισμική / Εθνοτική ομάδα
Αρβανίτες
Χρήστης
γυναίκα
Κοινωνική ηλικία
παντρεμένη
Περίσταση χρήσης
γιορτινό
Χρόνος χρήσης
πρώτο μισό 20ού αι.
Τόπος χρήσης (Χώρα | Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Νομός & Ευρύτερη περιοχή)
Ελλάδα | Στερεά Ελλάδα | Αττικής
-
Απόκτηση
Τρόπος απόκτησης
Άγνωστο
Τεκμηρίωση
Βιβλιογραφικές πηγές έρευνας
Welters, L. 1986, Women’s Traditional Costume in Attica, Greece, Ναύπλιο, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα.
Δέδε-Μιχαήλ, Μ. 1981, Η φορεσιά της Μεσογείτισσας (1900-1930), Αθήνα.
Ζώρα, Π. 1981, Κεντήματα και κοσμήματα της ελληνικής φορεσιάς, Αθήνα, ΥΠ.ΠΟ - Μ.Ε.Λ.Τ.
Κουλοχέρη, Μ. 2004, Σπάτων Ένδυσις, Αθήνα, Λύκειον των Ελληνίδων Σπάτων.
Μαρίνη, Μ. 1989, Η μενιδιάτικη λαϊκή φορεσιά, Αχαρνές.
Χατζημιχάλη, Α. 1978, Λαϊκή Φορεσιά. Οι φορεσιές με το σιγκούνι Α΄, (επιμ. Γιανναρά-Ιωάννου, Τ.) Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα.

Άδεια χρήσης εικόνων

Χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης:
CC BY-NC-ND 4.0

Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα